صنعت حمل و نقل؛ بهترين جايگزين درآمدهاي نفتي/ ضرورت توجه دولت به بخش حمل و نقل ريلي

به گزارش تفتان ما، در جهان امروز، بخش حمل و نقل بعنوان یکی از تاثیرگذارترین بخشهای زیربنایی اقتصاد محسوب می شود که علاوه بر متاثر کردن فرایند توسعه اقتصادی، خود نیز درمسیر توسعه دچار تغییر و تحول فراوان شده است. نگاهی به تاریخ تمدنهای بزرگ درقرون گذشته، نشانگر نقش مهم و کلیدی حمل و نقل در عرصه تولید، صادرات و واردات بوده است. در کشور عزیزمان ایران، به دلیل قابلیتهای جغرافیایی خاص و نظام توانمند و ظرفیت بالای حمل و نقل و ارتباطات بخش حمل و نقل مورد توجه برنامه ریزان اقتصادی کشور قرار گرفته است. می توان از این صنعت بعنوان یکی از منابع درآمدی جایگزین درآمد نفت در اقتصاد کشور نام برد که این اهم، تنها با اصول مدیریت صحیح و درایت اقتصادی مسئولان امکان پذیر است.
مشکلات مربوط به حمل و نقل در شهرهای بزرگ روز به روز درحال  افزایش است، البته این موضوع تنها مختص کشور ما نیست و به مانند یک اپیدمی کل دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است. مسائل ناشی از مصرف سوخت، آلودگی محیط زیست، اتلاف وقت، استهلاک وسایط نقلیه و مشکلات ناشی از هر یک ازاین موارد، ازجمله موضوعات مورد توجه متخصصان این حوزه است. از جمله پیشنهادات مطرح شده در قبال این مسائل و مشکلات؛ افزایش زیرساختهای شهری، توسعه خدمات حمل و نقل همگانی و مدیریت منابع و شرایط موجود مانند کاهش تقاضای حمل و نقل ازطریق گسترش خدمات اینترنتی و یا برقراری تعادل در حمل و نقل از نظر عرضه و تقاضا است. از مهم ترین مسائل در این حوزه، فرهنگ حمل و نقل و بهبود خدمات رسانی به مردم و دسترسی راحت و آسان به  سیستمهای حمل و نقل است.
در 26 آذر سال1362، فرمانی ازسوی  حضرت امام خمینی، بنیانگذار کبیرایران، جهت اعزام کامیونها به بنادر جنوبی، جهت تخلیه کالاهای وارداتی و مایحتاج مردم صادر شد.در پی این فرمان، کامیون داران سراسر کشور، آمادگی خود را برای تخلیه بنادر و حمل و نقل مواد ضروری مورد نیاز مردم اعلام کردند. 14 سال بعد در سال 1376 به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و جهت آگاه سازی جامعه با نقش و جایگاه بخش حمل و نقل از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور این نامگذاری صورت گرفت که بعدها در سال 90 ازعبارت «روز حمل و نقل» بعنوان «روز حمل و نقل و رانندگان» اصلاح و تکمیل شد. این نامگذاری بدلیل تکریم رانندگان بعنوان قشر زحمت کش جامعه انجام گرفت.
مزایای حمل و نقل ریلی نسبت به جاده ای:
1 - صرفه جویی در سوخت: 50 درصد سوخت های فسیلی در ایران توسط سیستم حمل و نقل و به خصوص حمل و نقل جاده ای مصرف میشود. براساس آمار ارائه شده از سوی مقامات وزارت راه و شهرسازی میزان مصرف و سوخت در بخش ریلی نسبت به جاده نسبت 1 به 7 است.
2 - آلایندگی کمتر و سازگاری بیشتر با محیط زیست
3 - ایمنی بیشتر ریلی 700برابر سیستم جاده ای و200 برابر حمل و نقل هوایی.
بطور قطع عدم رقابت پذیری بخش حمل ونقل ریلی با بخش جاده ای متاثر از هزینه های مرتبط بر این بخش است، در بخش حمل و نقل جاده ای هزینه ای بابت استفاده ازجاده پرداخت نمی شود اما در حمل و نقل ریلی برای استفاده از خطوط ریلی بايد حق دسترسی پرداخت شود که بعضاً 70درصد از در آمد شرکتهای حمل ونقل ریلی بابت این هزینه صرف می شود.یعنی شرکت راه آهن هزینه نگهداری و توسعه زیر ساخت را از شرکتهای حمل و نقل دریافت میکند در حالی که دولت هزینه نگهداری و توسعه زیرساخت در بخش جاده ای را خود تقبل كرده است. هزینه سرمایه گذاری اولیه در بخش حمل و نقل ریلی به مراتب بسیار بیشتر از جاده ای بوده و با توجه به حاشیه سود پایین شرکتهای حمل و نقل ریلی، به هیچ عنوان اقتصادی نیست. لحاظ كردن هزینه های ناشی از خسارت و تلفات حمل و نقل جاده ای در تصمیم گیریهای کلان موجب شده که حمل ونقل ریلی علی رغم ایمنی بسیار بالا کمتر مورد توجه واقع شده است.
در پایان می توان پیشنهاد كرد به منظور توسعه حمل و نقل ریلی که از ضرورتهای کنونی اقتصاد کشور است حضور بخش خصوصی در این عرصه الزامیست. یکی از مهم ترین دلایل مشارکت بخش خصوصی در هربخش از اقتصاد کسب بازده مناسب اقتصادی آن بخش است. تغییر سیاستهای جاری در بخش اقتصاد حمل و نقل ریلی نیز می تواند حضور فعال بخش خصوصی و توسعه این صنعت را به همراه داشته باشد. لذا در راستای ایجاد جذابیت برای حضور جدی تر بخش خصوصی درصنعت حمل و نقل ریلی پیشنهادات زیر قابل ارائه است:
1 - توسعه زیرساختها و رفع محدودیتها وگلوگاههای خطوط ریلی کشور
2 -کاهش قابل ملاحظه حق دسترسی شرکتهای حمل و نقل ریلی به منظور رقابت پذیر كردن این شیوه حمل و نقل در مقایسه با سایر شیوه ها
3 - ارائه تخفیفات مالیاتی به شرکتهای حمل و نقل ریلی
4 -  ارائه تسهیلات بلندمدت با نرخهای ترجیهی در راستای خرید و تجهیز ناوگان ریلی
5 -  واقع سازی نرخ حاملهای انرژی در صنعت حمل و نقل جاده ای
موضوع مهمي به نام سيستم حمل و نقل هوشمند(( ITS  كه چند سالي است در دنيا مطرح و پيگيري شده و در كشور ايران اسلامي مورد توجه جدي قرار دارد. اين سیستم حمل و نقل هوشمند یا به اختصار ITS به کارگیری فن آوری اطلاعات برای بهبود عملکرد سیستم حمل و نقل است. کلمه ITS به مجموعه ای از ابزارها، امکانات وتخصص ها از قبیل مفاهیم مهندسی ترافیک، تکنولوژیهای نرم افزاری، سخت افزاری و مخابراتی اطلاق می شود که به صورت هماهنگ و یکپارچه به منظور  بهبود کارایی و ایمنی در سیستم حمل و نقل به کار گرفته می شود.
در سالهای اخیر مهندسین حمل و نقل همراه با همکاری متخصصین رشته های مخابرات و ارتباطات، الکترونیک، کامپیوتر و غيره یا بکارگیری فناوری اطلاعات سیستم های هوشمند حمل و نقل یاITS را به وجود آورده اند. در سیستمهای هوشمند ترافیک فناوریهای متفاوتی بکار می رود، از سیستمهای اولیه ای مانند هدایت خودرو و سیستم کنترل چراغهای راهنمایی، تابلوهای اعلان ترافیک، دوربین سرعت سنج و سیستم خودکار شناسایی شماره خودرو گرفته تا سیستمهای پیشرفته و پیچیده تری که بطور همزمان اطلاعات متفاوتی را از منابع متفاوت یکپارچه میکند، اطلاعاتی مانند وضعيت آب وهوا، وضعیت ترافیک، وضعیت جاده و...
عملکردهای این سیستم عبارتند از:
1 -  مدیریت و بهینه سازی جریان ترافیک و روان سازی حرکت
2 - مدیریت و کنترل حوادث
3 -  مدیریت و پشتیبانی وسایل نقلیه امدادی
4 - مدیریت اخذ الکترونیکی عوارض، هزینه پارکینگ،خرید، رزرو اسیون بلیط و غيره
5 -  مانیتورینگ و کنترل حمل و نقل سبک وسنگین
6 -  مدیریت ناوبری پیشرفته
7 -  مدیریت حمل و نقل عمومی
8 -  مدیریت و پشتیبانی عابر پیاده و غيره
-----------------------------------------
گزارش از معصومه خيرآبادي
-----------------------------------------
انتهاي پيام/

دوشنبه ۷ دی ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۰۸