تفتان ما - ضرورت برجسته کردن مجاهدت‌های پزشکان در کنار رفع موانع اخلاقی

ضرورت برجسته کردن مجاهدت‌های پزشکان در کنار رفع موانع اخلاقی

امروزه بیش از هر زمان دیگری پزشکان ایرانی که زمانی اخلاق و منش آن‌ها در جهان شهره بود، مورد حمله برخی رسانه‌ها قرار گرفته‌اند این مسأله نگرانی زیادی را در میان مسئولان نظام سلامت بر انگیخته است چنانکه بسیاری از آنان این موضوع را موجب سلب اعتماد از پزشکان و ضربه زدن به سلامت عمومی جامعه می‌دانند.

به گزارش سرویس اجتماعي تفتان ما، به نقل از سینا، هر فردی شاید در زندگی خود چندین مرتبه به بیمارستان یا درمانگاه‌های مختلف مراجعه کند، در این بین برخورد زیادی با کادر بیمارستان اعم از پزشک و پرستار تا خدماتی و نگهبان نیز داشته است برخوردهایی‌ گاه خوشایند و شاید به اقتضای حادثه‌ گاه ناخوشایند، اما آنچه این روز‌ها در میان رسانه مختلف برجسته می‌شود نه پر طاووس که پای اوست؛ فداکاری جامعه پزشکی در زیر ابر سیاه بی‌اخلاقی تعداد قلیلی از اعضای اینجامعه از یاد می‌رود و گناه آهنگر بلخی را به پای تمامی مسگران می‌زنند.

این روز‌ها حملات به جامعه پزشکی به حدی زیاد شده که پزشکان درستکار و با اخلاق نیز باید به پای گناه تعدادی از ناطبیبان بسوزند، البته نباید گناه آن ناطبیبان را خفیف شمرد اما آنچه مسلم است، هنوز هم جامعه سپیدپوش پزشکی یکی از فداکار‌ترین و با اخلاق‌ترین اقشار جامعه‌اند.

پزشک حبیب و جلیل خداست
دکتر علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام پزشکی در وصف پزشکان می‌گوید: فرهنگ ایرانی و اسلامی مبنای کامل مکارم اخلاقی است و خداوند جایگاه حبیب و جلیل را به پزشکان در فرهنگ اسلامی بخشیده است، این‌‌ همان جایگاهی است که خداوند به پیامبران اعطا کرده است.

اما چه شده که این گروه باید در مظان اتهام رسانه و مردم باشند؟ پاسخ در بی‌اخلاقی برخی پزشکان است که به گفته سردار احمد عبداللهی معاون بهداشت و درمان سپاه پاسداران «پزشکی را به عرصه تجارت» تبدیل کرده‌اند، این تعداد کم به کمک بزرگنمایی برخی رسانه‌ها موجب سلب اعتماد از جامعه پزشکی می‌شوند.

نگرانی دکتر محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور نیز مؤید همین مطلب است؛ وی می‌گوید: اگر چه در جامعه پزشکی یک سری تخلفات وجود دارد اما برجسته کردن این نقاط منفی و تعمیم آن به همه پزشکان کار درستی نیست؛ با مورد تهاجم قرار گرفتن جایگاه پزشکان از سوی رسانه‌ها و نسبت دادن یک قصور از سوی یک پزشک به کل جامعه پزشکی، شاهد کمرنگ شدن جایگاه پزشک نسبت به گذشته و کاهش از خودگذشتگی پزشکان و اعتماد مردم نسبت به این قشر هستیم؛ در گذشته پزشکان به عنوان طبیب و محرم خانواده‌ها بیشتر قابل احترام بودند اما اکنون با صنعتی شدن کشور و توسعه رسانه یک ضعف کوچک پزشکی بزرگنمایی می‌شود درحالی‌که همین الان هیچ قشری از کشور به اندازه جامعه پزشکی برای دفاع از وطن در دل میدان خطر نیست.

این مسأله را سردار احمد عبداللهی، معاون بهداشت و درمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نیز مورد اشاره قرار می‌دهد، وی با ذکر مثالی عنوان می‌کند: اگر به بال و پر زیبای طاووس توجه نشود پای زشت آن مورد توجه قرار می‌گیرد؛ این نوع نگاه به طاووس جفا در حق اوست، در جامعه پزشکی نیز همین گونه است، اخلاق در میان تعداد محدودی از جامعه پزشکی رنگ باخته و مادیات را محور قرار داده‌اند و پزشکی را که یک حرفه مقدس بوده به یک تجارت تبدیل کرده‌اند و برخی رسانه‌ها نیز با برجسته کردن آن‌ها علاوه بر به حاشیه راندن چهره‌های برجسته و ایثارگر اجازه خودنمایی به آن‌ها نمی‌دهند.

سلب اعتماد و ضربه به سلامت عمومی جامعه
این گفته‌ها نشان از یک نگرانی جدی دارد، برجسته کردن بی‌اخلاقی تعداد اندکی از پزشکان سلب اعتماد از کلیه جامعه پزشکی را به همراه دارد و این مسأله مطمئناً دودش در چشم همه مردم می‌رود چنانکه رئیس‌زاده، اظهار می‌کند: تخریب چهره پزشکان در دید عموم مردم و از بین بردن اطمینان آن‌ها به یک قشر مرجع، به ضرر سلامت جامعه است و دیگر این تصویر نادرست به راحتی قابل ترمیم نیست و سالیان سال در اذهان عمومی باقی می‌ماند.

وی همچنین می‌افزاید: نباید اعتماد مردم را خصوصاً به سه گروه قاضی، پلیس و پزشک تضعیف کرد، برای مثال اگر در ذهن مردم حک شود که پلیس با دزدان و اراذل و اوباش دست به یکی است، دیگر مردم ما هیچ احساس امنیت و آرامشی روانی نخواهند داشت؛ جامعه پزشکی که مردم مراجعات متعدد به آن‌ها دارند نیز به همین گونه است، نباید بیمار تصور کند که پزشک به او به چشم یک منبع درآمد نگاه می‌کند.

دکتر علیرضا زالی، نیز با اشاره به نقش رسانه‌ها در اعتماد‌سازی پزشکان و بیماران می‌گوید رسانه‌ها باید با تلطیف فضا از مخدوش شدن چهره‌های پزشکی جلوگیری کنند؛ اگر فضای ارتباطی بین پزشک و بیمار از بین برود، آسیب آن به تمامی اقشار جامعه می‌رسد.

همه این گفته‌ها تأکیدی است بر حفظ جایگاه و شأن پزشکان در نزد افکار عمومی، که متأسفانه چندان به این مسأله توجه نشان داده نمی‌شود و تنها برخی خطا‌ها که بسیاری از آن‌ها نیز ناگزیرند برجسته می‌شوند.

درک چالش‌های اخلاقی گام نخست برای رفع بی‌اخلاقی
از سوی دیگر این گفته‌ها بدین معنی نیست که نباید مسأله بی‌اخلاقی در میان جامعه پزشکی را به فراموشی سپرد اتفاقاً باید در این رابطه بحث‌های جدی به راه انداخت طرح مسائلی که موجب این خطا‌ها و قصورات و بعضا بی‌اخلاقی‌ها می‌شود شاید گام نخستی باشد که می‌تواند ما را به درک الگویی برای رفع آن‌ها رهنمون کند.

در این رابطه می‌توان به ذکر چندین نمونه از زبان مسئولان نظام سلامت و پزشکان پرداخت که امروزه به عنوان چالش مهمی در حوزه اخلاق پزشکی مطرح هستند چالش‌هایی مانند ارتباط مالی پزشک و بیمار، تکنولوژی‌ها و تجهیزات جدید پزشکی و نحوه استفاده بیمار از آن‌ها، پیشرفت‌های علم پزشکی و نسبت آن با بیمار ایرانی و رفتارهای متقابل بیمار و پزشک و آگاهی از حقوق یکدیگر همه مسائلی است به نوعی چالش در حوزه اخلاق پزشکی محسوب می‌شوند.

ارتباط مالی پزشک و بیمار زمینه ساز بی‌اخلاقی
اما ارتباط مالی پزشک و بیمار مهم‌ترین چالشی است که در حال حاضر حوزه اخلاق پزشکی را تحت تأثیر خود قرار داده است؛ در این رابطه دکتر ایرج حریرچی قائم مقام وزارت بهداشت عنوان می‌کند: در حال حاضر یک رابطه مالی بین پزشک و بیمار وجود دارد که می‌توان از آن به عنوان چالشی جدی در برابر اخلاق پزشکی یاد کرد زیرا بر بسیاری از اصول اخلاقی خدشه وارد می‌کند. قتی رابطه پزشک و بیمار بر مبنای پول در برابر خدمات باشد بسیاری از مسائل حاشیه‌ای رخ داده و بی‌اخلاقی‌های زیادی را به وجود می‌آورد بنابراین باید سعی کرد این رابطه به حداقل ممکن برسد.

دکتر نیما رضایی، عضو دانشمندان یک درصد علوم پزشکی جهان و مدیر بیمارستان طبی کودکان نیز نظری همچون حریرچی دارد و اظهار می‌کند: اگر بتوان رابطه مالی پزشک و بیمار را به حداقل برسانیم و به صفر نزدیک کنیم این رابطه مثبت می‌شود و امینت اخلاقی در میان فعالین حوزه پزشکی بیشتر می‌شود در این صورت هیچ‌گاه پزشک به بیمار به عنوان منبع مالی نگاه نمی‌کند و متقابلا دید بیمار به پزشک هم تغییر می‌یابد.

دکتر روح الله قائد امینی، معاون درمان سازمان بسیج جامعه پزشکی نیز به ارتباط مالی پزشک و بیمار به عنوان زمینه ساز بی‌اخلاقی پزشکی نگاه می‌کند و می‌گوید: هرچه ارتباط پولی بیمار و نظام سلامت را کمتر و به حداقل برسانیم مطمئنا این خطاهای مالی هم از بین می‌رود زیرا تا زمانی که چنین ارتباطی وجود داشته باشد زمینه برای بروز خطا و بی‌اخلاقی مهیا است.

پیشرفت علم پزشکی و چالش جدید اخلاقی
اما این تنها ارتباط مالی نیست که به عنوان چالشی در نظام پزشکی محسوب می‌شود بلکه پیشرفت علم پزشکی و تجهیزات پزشکی نیز چالش جدیدی را پیش روی اخلاق در این حوزه باز می‌کند.

فائد امینیدر این رابطه می‌گوید: پیشرفت در پزشکی و گسترده شده حوزه‌های درمان مختلف با توجه به مکانیزم‌های جدید درمانی چالش‌های جدیدی را پیش روی اخلاق پزشکی گذاشته است؛ این وضعیت به اضافه تراکم جمعیت و کمبودهایی که به ویژه در تأمین نیروی انسانی وجود دارد وقوع یکسری خطاهای پزشکی را ناگزیر کرده است.

سردار سید محمد رضا سید محمدیان معاون بهداشت و درمان ناجا هم چنین اعتقادی دارد و اظهار می‌کند: همزمان با پیشرفت و توسعه تکنولوژی تجهیزات پزشکی نیز مدرن می‌شوند، رواج و استفاده از تجهیزات جدید، چالش‌هایی را در حوزه اخلاق به وجود آورده است.

دکتر مهدی مصری، عضو هیئت علمی دانشگاه بقیه الله (عج) نیز این مسأله را به زبانی دیگر بیان می‌دارد و می‌گوید: نگاه تجربی به طب که جزئی نگر است ساز و کارهایی ایجاد کرده که در واقع پزشکی را به سمت انجام هرچه بیشتر تست‌های پاراکلینیکی و افزایش استفاده از تجهیزات پزشکی برده‌اند که بعضا ضرورت استفاده از آن‌ها زیر سؤال است.

وی همچنین می‌افزاید: اینکه ما خدمات غیر ضروری بر بیمه‌ها و بر بیماران نداشته باشیم بسیار مهم است از سوی دیگر تحمیل مداخلات اضافی بر روان و ذهن انسان نیز بزرگ‌ترین چالشی است که همه گروه‌های پزشکی باید به آن بپردازند و آن را حل کنند لازمه این کار بازنگری در آموزش‌های اخلاق پزشکی است.

بازنگری در اخلاق و آموزش دانشجویان
مسأله بازنگری در مسأله اخلاق پزشکی که مصری، بر آن تأکید دارد همچنین آموزش دانشجویان شاید بتواند بخشی از مشکلات حوزه اخلاق پزشکی را برطرف کند در این رابطه احسان شمسی کوشکی رئیس کمیته اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی می‌گوید: اگر بخواهیم اخلاق پزشکی را راه‌اندازی کنیم در واقع یک برنامه‌ریزی جدید و جدی در همه سطوح می‌خواهد که نمی‌تواند کار پیچیده‌ای باشد، یکی از این برنامه‌ها جذب، تربیت و آموزش دانشجویان و ایجاد حساسیت در آنان است.

طبابت حکیمانه و ترویج مکارم انسانی
قائد امینی سوق دادن پزشکان به طبابت حکیمانه را راه حل دیگری برای این مسأله می‌داند و اظهار می‌کند: یکی از نکاتی که در حوزه اخلاق پزشکی وجود دارد این است که پزشکان با تکیه بر تجربه و اخلاق دینی و توسعه طبابت حکیمانه سعی کنند که این خطاهای پزشکی را به حداقل برسانند، اخلاق پزشکی حکم می‌کند طبیب با دقت و سرعت در زمان مناسب مراقبت از سلامت مورد نیاز را ارائه دهد.

طبابت حکیمانه را علیرضا زالی، نیز به عنوان حلقه گمشده در اخلاق پزشکی می‌‌نگرد و می‌گوید: ما برای آنکه بتوانیم اخلاق پزشکی کشور را پیشرفت و توسعه دهیم باید به آموزه‌های دینی توجه ویژه‌ای داشته باشیم، امروزه حلقه مفقوده نظام سلامت احیا یک نظام سلامت حکمت‌مدارانه است.

وی همچنین تأکید می‌کند: امیدواریم با مسلح شدن به نگاه حکمت آمیز، اخلاق پزشکی کشور در جایگاه رفیع‌تری قرار گیرد. ما باید بحث حکمت را واکاوی کرده تا ببینیم در زمان اوج تمدن اسلامی با توجه به گسترش حکمت و طبابت، چالش‌های اخلاقی زیادی وجود نداشته است.

برجسته کردن پزشکان جهادگر و رفع سایه ناطبیبان
به گزارش خبرنگار سینا، این مسائل در حالی مطرح شد که نباید از یاد ببریم پزشکانی که با کیفی در دست هشت سال مداوم در کنار رزمندگان اسلام بودند و از مجروحان انقلاب و دفاع مقدس مراقبت می‌کردند، آن‌ها‌‌ همان کسانی هستند که امروزه در میانه نبرد ناعادلانه تکفیریان بر علیه امت اسلام‌‌ همان کیف‌ها را دوباره در دست گرفته و میدان‌های نبرد برای مداوای زخمیان جنگ جهل و ترور علیه مردم بیگناه شتافته‌اند و به گفته وزیر بهداشت دو نفر از آنان نیز اسیر دست این گمراهان تاریکی گشته‌اند.

نباید پزشکانی را از یاد برد که داوطلبانه به مناطق محروم رفته و دست پیرمردی را گرفته و مرهمی بر زخم‌های او می‌نشانند، پزشکانی که بدون توقع و تنها به عشق جهاد و خدمت به محرومین سرمای کردستان و گرمای خوزستان را تحمل کرده تا همنوع خود درد و رنج بیماری‌اش کاسته شود.

رسانه‌ها باید در کنار پرداختن به مسأله اخلاق این مجاهدت‌ها را نیز برجسته کنند زیرا که همین افراد خود بزرگ‌ترین کد‌ها و راهنماهای اخلاقی برای پزشکان به ویژه دانشجویان علم الابدان هستند، مطمئنا برجسته کردن این افراد و این رفتار‌ها سایه شوم و سنگین ناطبیبان پزشک نما را رفع می‌کند.

انتهای پیام/