به گزارش سرویس بهداشت و سلامت
تفتان ما، این روزها وزیر بهداشت افغانستان روزهای پرکاری در محل کارش میگذارند. از بررسی مسایل بهداشتی و درمانی گرفته تا برنامه ریزی برای ایجاد مراکز بهداشتی و درمانی و دیگر چالشهای پیش روی کشورش در این زمینه.
فیروز تحصیلات خود را در خارج از افغانستان گذرانده است. کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت و مسئولیت صحت عامه کسب کرده و در کشورهای هند، سودان و افغانستان به عنوان مشاور بانک جهانی کار کرده است.
سابقه «فیروزالدین فیروز» در وزارت بهداشت افغانستان به سال 2002 تا سال 2004 میلادی بر میگردد که مسئولیت معاونت فنی این وزارتخانه را برعهده داشت و یکی از پایهگذاران آن بوده است. وقتی به پارلمان معرفی شد، بالاترین آراء را برای تصدی این مسئولیت کسب کرد.
فیروز که با نشاط به سوالات ما پاسخ میگفت، تأکید کرد که در ابتدا نمیخواسته این مسئولیت را بپذیرد اما تشویق دوستان عامل موثری برای پذیرش این مسئولیت بوده و سعی کرده که میراث ماندگاری بجا بگذارد. البته وی با دکتر «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی در نهاد خیریه «احمدشاه مسعود» همکار بوده و این ماجرا در انتخاب و پذیرش این مسئولیت مهم بوده است.
این وزیر خستگی ناپذیر دولت وحدت ملی افغانستان، چندی پیش در زمان جمعآوری معتادان در کابل هدف حمله قرار گرفت و شایعاتی پیرامون آلوده شدن وی به ویروس اچ.آی.وی در سطح رسانهها منتشر شد که بلافاصله وی خود را در صحت کامل و عاری از هرگونه بیماری دانست و به این شایعات پایان داد.
وزیر بهداشت در این مصاحبه تأکید کرد در پایگاه «فینیکس» که اکنون به نام «پایگاه امید» است،حدود 720 تا 250 معتاد برای درمان حضور دارند، برای معتادان فرصتهای خوب شغلآموزی، بهداشت، درمان و عبادت مهیا کردهایم.
چندی پیش تصاویری از حضور وزیر بهداشت در اتوبوسهای شهری منتشر شد که در صفحات شبکههای اجتماعی دست به دست میشد، وقتی از وی سوال کردیم، گفت: این کار بررسی بدون تشریفات وضعیت جامعه بود، ما زمانی میتوانیم بررسیهای خود را به درستی انجام دهیم که بدون اطلاع وارد مراکز بهداشتی شویم.
این وزیر با تجربه دولت وحدت ملی معتقد است که تمام مردم افغانستان خانواده وی هستند و خود را مسئول درمان آنها میداند. وی میگوید در بین اقوام و فامیل خود هیچ معتادی وجود ندارد.
فیروزالدین فیروز در بخشی از این مصاحبه یادآور شد که 60 درصد بودجه درمانی افغانستان به زنان و نوزادان اختصاص دارد و این وزارت تلاش دارد تا از مرگ و میر مادران جلوگیری کند.
وی با اشاره به اینکه در سال 2002 حدود 400 مامای فعال در تمام افغانستان حضور داشت و اکنون این آمار به 7 هزار ماما رسیده، جامعه افغانستانی را نیازمند 11 هزار ماما دانست و گفت: با آنکه کار اصلی را پزشکانمیکنند اما به صورت فوری ما 4 هزار ماما را برای رسیدگی به بیماران تربیت میکنیم.
فیروز تأکید میکند که سالانه 300 میلیون دلار افغانستانیها برای درمان در خارج از کشور هزینه میشود و این وزارتخانه برنامههایی در دستور کار دارد تا این مشکل را حل کند و امکان درمان بیشتری را در داخل افغانستان فراهم نماید.
وزیر بهداشت افغانستان با اشاره به دعوتها و گفتوگویی که با وزیر بهداشت ایران داشته از همکاریها و گسترش مناسبات درمانی 2 کشور یاد کرد و با اشاره به اعزام کارمندان بهداشتی افغانستانی به بیمارستانهای ایران، برای آموزش کوتاه مدت و دراز مدت از انتقال بیماران ولایتهای غربی و حتی قندهار به آن کشور یاد کرد.
فیروزالدین فیروز در ادامه با اشاره به دلایل و چگونگی انتقال بیماری ایدز میان مردم، آمار مبتلایان به این بیماری را 3 هزار نفر خواند و گفت: شاید افراد زیادی مبتلا به این بیماری باشند که نزد وزارت بهداشت ثبت نشده است.
مردم افغانستان وی را وزیری با انرژی و پرکار میبینند، به دفتر کار این وزیر رفتیم تا در مورد مسائل مختلف بهداشتی، درمانی، پزشکی، آموزشی، بیماریها و راهکارهای درمانی، روابط بهداشتی افغانستان با نهادها، سازمانها و کشورهای همسایه با وی به گفتوگو بنشینیم. «فیروزالدین فیروز» وزیر بهداشت افغانستان در این مصاحبه تفصیلی به سوالات ما پاسخ گفت.
***متن کامل این گفتوگو به شرح ذیل است***
فارس: چگونه به کابینه غنی راه پیدا کردید و آیا فکر میکردید یکی از وزرای دولت وحدت ملی با آن همه چالش که سد راه آن بود باشید؟
فیروز: در آغاز از
خبرگزاری فارس و تمام رسانههای دولتی و غیردولتی در انعکاس واقعیتها و آگاهی مردمی در بخشهای مختلف تشکر میکنم. در مورد سوال شما بگوییم که من از سال 2002 تا 2004 به عنوان معاون فنی وزارت بهداشت افغانستان بودم و در تأسیس سیستم بهداشتی با یک تیم بهداشتی به ریاست «سهیلا» وزیر بهداشت آن زمان گامهای مثبتی برداشتیم.
پس از آن برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفتم و کارشناسی ارشد را در بخش مدیریت و رهبری صحت عامه به دست آوردم و در ضمن اینها من برای مدتی در کشورهای هند، سودان و افغانستان به عنوان مشاور بانک جهانی کار کردم.
زمانی که دولت وحدت ملی ایجاد شد با وجود اینکه من در مبارزات انتخاباتی به نفع هیچ یک از نامزدها شرکت نداشتم، اما «عبدالله عبدلله» پس از ملاقاتی در زمان ایجاد دولت وحدت ملی از کارکردهای من تقدیر کرد و گفت: به دلیل اینکه شما پیش از این به عنوان معاون وزارت بهداشت بودید و تجربه کافی دارید، سمت وزارت بهداشت را برای شما پیشنهاد میکنم و از من خواست تا در دولت وحدت ملی با آنها همکار باشم.
البته من با عبدالله در نهاد خیریه «احمدشاه مسعود» نیز همکار بودم و تا حدی این مسئله دلیل انتخاب من در این سمت بود و همچنین در کنار اینها نمایندگان بخش بهداشت با تماسهایی که با عبدالله داشتند من را برای این سمت پیشنهاد کرده بودند و گفتند: که اگر شما میخواهید فردی که بدون هیچ وابستگی سیاسی و یا قومی در وزارت بهداشت باشد، پس «فیروزالدین فیروز» بهترین گزینه است.
همین دلائل سبب شد تا من به عنوان وزیر بهداشت به پارلمان معرفی شوم، اما من در آغاز به دلیل اینکه در گذشته هم به عنوان معاون و هم به عنوان سرپرست در این وزارت ایفای وظیفه کرده بودم از سنگینی مسئولیت آن به خوبی آگاه بودم به این دلیل تلاش داشتم تا این مسئولیت را نپذیرم.
اما برخی از دوستان اصرار زیادی داشتند و گفتند که وزارت بهداشت افغانستان در طول مدتها با چالشهای فراوان مواجه بوده و اکنون اگر افرادی مانند شما در این بخش با ملت همکار نباشد، پس چه کسی با مردم همکاری خواهد کرد.
دوستان این را بیان میکردند که این یک امتیاز نیست بلکه یک مسئولیت است و اگر میخواهی برای ملت خدمت کنی و با میراثی برای آیندههای افغانستان از خود بر جا بگذاری، پس با دولت همکار باش و این پیشنهاد را بپذیر.
بالاخره با تشویق دوستان من این سمت را پذیرفتم و از مصاحبه سران دولت وحدت ملی با موفقیت گذشتم و در نهایت با کسب بیشترین آرا در پارلمان کشور رسماً به عنوان وزیر بهداشت افغانستان معرفی شدم.
اکنون مدت یک سال است که من در وزارت بهداشت به عنوان وزیر وظیفه انجام میدهم و بدون شک چالشهای فراوانی در این مدت برای مبارزه با فساد و همچنان رده پایین علمی اعضای کادری وزارت بهداشت روبهرو بودیم و تلاشهای ما همچنین برای بهبود وضعیت تا زمانی که موثر است، ادامه خواهد داشت و من متعهدم که میراثی برای آینده افغانستان در این وزارت از خود برجای بگذارم.
فارس: چندی پیش در زمان جمعآوری معتادان یکی از آنها به شما حمله کرد، در آن زمان چه فکر و تصوری به شما دست داد؟ در حالیکه امکان دارد روزانه دهها فرد سالم هدف حمله معتادان قرار گیرد.
فیروز: یکی از برنامههای کاریام این بود تا معتادانی که در این سرمای زمستان در جادهها و یا زیر پُلها هر روز با خطر مرگ دست و پنجه نرم کرده و برای مردم محل نیز مزاحمت میکند، را جمعآوری کنیم.
پایگاه «فینیکس» که پیش از این مربوط نظامیان آمریکایی بود را به نام پایگاه «امید» کرده و اکنون با جابهجایی معتادان در این پایگاه در تلاش ارائه خدمات روانی، فزیکی و کاری به آنها هستیم.
حدود یک هزار و 500 بستر در این پایگاه موجود است و تلاشهای ما همچنین برای بالا بردن ظرفیت این پایگاه جریان دارد و در حال حاضر حدود 720 تا 750 بیمار آلوده به مواد مخدر در اینجا بستری هستند و تلاشها جریان دارد که افراد بیسرپناه معتاد در این کمپ نگهداری شود.
این به من انگیزه داد تا برای روحیهبخشی به بیماران آلوده به مواد مخدر و تشویق آنها برای ترک اعتیاد به محلاتی که این افراد معتاد تجمع دارند، حضور پیدا کنم و خود به صورت حضوری از وضعیت آنها آگاه شده و در جمعآوری این افراد کمک کنم.
به همین دلیل در همکاری با دیگر نهادهای مربوطه تصمیم گرفتیم تا برای شناسایی بیماران معتاد و بیسرپناه در هنگام شب دیدار کنیم تا بهتر برای این معتادان رسیدگی شود.
پس از اینکه ما به محل تجمع معتادان رسیدیم و با آنها در حال صحبت کردن و تشویق آنها برای ترک اعتیاد بودیم و از خدماتی که برای آنها در نظر گرفتیم، برایشان صحبت میکردیم که ناگهان توسط فرد معتاد که «سرنگ» در دست داشت، هدف حمله قرار گرفتم که خوشبختانه اتفاقی بدی برای من و همکارانم رخ نداد.
به هر حال، این عمل آن فرد را محکوم نمیکنم، زیرا آنها حق دارند چون سختیهای زیادی را متحمل شدهاند و این وظیفه ما است که به عنوان فرد مسئول برای آینده بهتر برای آنها تلاش کنیم.
فارس: چندی قبل عکسهایی از شما در اتوبوسهای شهری از طریق رسانههای مجازی بخصوص فیس بوک دست به دست شد، هدف شما از این کار چه بود آیا شما از مراکز بهداشتی بازدید میکردید؟
فیروز: به دلیل اینکه همه فرزندان این وطن هستیم و در همین جا پرورش یافتهایم، حد و مرزهای موجود میان ملت و دولت را دوست ندارم و این سمت و مقام را به عنوان امتیاز برای خودم نمیدانم، بلکه من در حال خدمت به مردم و وطنم هستم و باید در کنار هموطنانم از مشکلات آنها باخبر باشم.
این کار سبب میشود تا بهتر از درددل ملت آگاه شوم و از سویی هم در اینگونه بازدیدها نسبت به بازدیدهای تشریفاتی مشکلات و کاستیهای بیشتر مردم برایم آشکار میشود.
به این صورت، برای رسیدگی به مشکلات مردم بهتر و موثرتر عمل میکنم و دلیل دیگر آن این است که من مانند افراد عادی جامعه رفتار میکنم. پیش از اینکه به عنوان وزیر مقرر شوم، یک فرد عادی جامعه بودم و در آینده نیز پس از پایان مأموریت کاری به عنوان فرد عادی در جامعه در میان مردم زندگی میکنم.
درست است که دولت امکانات زیادی را در اختیار من قرار داده، پس بهتر خواهد بود تا من به این تجملات وابسته نشوم و زندگی عادی خود را با انجام وظیفهام برای ملت خدمت کنم و سرفراز باشم.
فارس: آیا در میان دوستان و یا فامیل معتاد به مواد مخدر دارید؟ و اگر دارید رابطه شما با آنها چگونه است بهویژه رابطه درمانی شما با آنها چگونه است؟
فیروز: خوشبختانه به دلیل اینکه تمام اعضای خانواده ما افراد با سواد و پزشک و از زیانهای مواد مخدر آگاه هستند، هیچ فردی در میان ما معتاد نیست. اما در حقیقت تمام مردم افغانستان مانند خانواده و اعضای خانواده من هستند و اگر فردی از مردم افغانستان به اعتیاد مبتلا باشد، من مانند اعضای خانواده خودم، خود را مسئول میدانم و زمینه ترک اعتیاد را برای آنها مهیا ساخته و همانند انسانهای سالم به جامعه بر میگردانم.
فارس: برای درمان و سلامتی زنان و دختران افغانستانی بهویژه نگهداری و مراقبت زنان بیمار چه اقداماتی انجام شده است؟
فیروز: رسیدگی به بیماری زنان و نوزادان افغانستانی یکی از اولویتهای وزارت بهداشت افغانستان است، زیرا مرگومیر میان مادران و نوزادان در افغانستان بسیار زیاد است، بیشتر از 60 درصد بودجه اختصاص داده شده در بخش بهداشت برای درمان مادران و کودکان است.
برنامههای ما در سراسر افغانستان با وجود درمانگاهها و بیمارستانهایی این است که به زنان رسیدگی کنیم تا اینکه در جریان بارداری و زایمان فوت نکند و یا کودک و نوزاد تغذی، نشو و نما، سلامت خوب داشته و از فلج و سایر بیماریها نجات یابد.
فارس: اکثراً روستاییها با مشکلات متعدد درمانی مانند نبود درمانگاه و بیمارستان و دوری مراکز بهداشتی مواجه هستند، آیا برنامهای برای اعزام پزشک و پرستار به روستاها دارید؟
فیروز: در مجموع ما در حدود 2 هزار و 100 مرکز درمانی در افغانستان داریم و توزیع آن با یک سیستم مشخص گرفته است. ما یک مرکز بهداشتی اساسی که برای 15 هزار نفر است، در روستاهای مختلف ایجاد کردهایم و از آن بزرگتر که آن را مرکز بهداشتی «جامع» نامیدهایم، برای درمان و رسیدگی بهداشتی به 30 تا 60 هزار نفر در نظر گرفته شده است.
برنامه بزرگتر، بیمارستانهای فرمانداری است که برای درمان و رسیدگی بهداشتی حدود 100 هزار نفر اختصاص یافته و از آنهم بزرگتر بیمارستانهای ولایتی داریم که قادر به درمان و رسیدگی بهداشتی و همچنین عرضه خدمات به حدود یک میلیون نفر است.
در کنار اینها بیمارستانهای حوزهای که مربوط به چندین ولایت است را نیز ایجاد کردهایم، با وجود این سیستم، برای تمام روستاییها مشمول زنان و کودکان عرضه خدمات بهداشتی و درمانی صورت میگیرد.
با این حال، اما ما جلوگیری از بیماریها را نسبت به درمان آن ترجیح میدهیم، به همین دلیل است که با بخشهای مختلف دولتی وارد مذاکرات شدهایم تا به این صورت جان بیماران را نجات دهیم.
برای درمان و رسیدگی کامل به بیماران روستایی، ادارههای مختلف دولتی نیز نقش ارزنده دارند مثلاً برای درمان یک زن جاده نیاز است و برای آگاهی بیشتر از بیماریهای وی، وزارت آموزش و پرورش باید فعالیت کند و در اکثر موارد نقش علما در آگاهیدهی نیز موثر و ارزنده است.
به همین دلیل همکاری بخشهای دولتی بسیار مهم پنداشته میشود و اخیراً به دنبال ایجاد آن هستیم، اما مشکلی که در افغانستان موجود است کمبود پرستاران و دکتران متخصیص است.
در سال 2002 ما حدود 400 ماما داشتیم و اکنون این آمار به 7 هزار تن افزایش یافته است. نیازمندی کُل مردم افغانستان به 11 هزار ماما است و به این صورت ما در تلاش برای تربیت 4 هزار مامای دیگر هستیم و پس از این مرحله، آنها را در تمام مناطق افغانستان اعزام میکنیم تا به این صورت به تمام زنان افغانستانی رسیدگی شود.
جامعه کنونی افغانستان یک جامعه سنتی است و زنان دوست دارند نزد پزشکان زن مراجعه کنند و به این صورت کار اصلی را پزشکان میکنند اما برای آماده شدن یک دکتر معالج،7 سال نیاز است. ما برای اینکه بتوانیم زودتر مردم را از بیماریهای مختلف نجات دهیم، تصمیم داریم تا ماماها را تربیت کنیم زیرا این پروسه بیشتر از 2 سال را دربر نمیگیرد.
فارس: سفر درمانی افغانستانیها به خارج از کشور تقریباً به یک روند تبدیل شده، آیا برنامهای برای کاهش این سفرها و همچنین کاهش هزینههای درمانی در خارج از کشور دارید؟
فیروز: سوال خیلی خوبی است. این دقیقاً مشکل عمدهای است که ما افغانستانیها با آن مواجه هستیم. افغانها سالانه حدود 300 میلیون دلار برای درمان به کشورهای همسایه بهویژه هند میپردازند. در کُل مراجعین به کشورهای خارجی را میتوانیم به 3 دسته تقسیم کنیم.
دسته اول کسانیاند که زندگی خوبی دارند، در کشور دیگر هم برای درمان میروند و هم برای سیاحت. این امر در سایر کشورها نیز معمول است.
دسته دوم کسانیاند که خدمات مطلوب برای آنها در داخل انجام نمیشود و ما وسایل کافی برای تشخیص بیماریهای آنها نداریم. اما دسته سوم کسانی هستند که در هیچ جای دنیا درمان نمیشوند.
در کُل چند مشکل اساسی موجود است. نخست، اعتماد به سیستم درمانی ما وجود ندارد. دوم وسایل تشخیص بیماری نداریم.
با این حال ما در تلاش هستیم تا اعتماد را به مردم برگردانیم، اما برای برگرداندن اعتماد باید خدمات بهداشتی، داروها، برخورد کارمندان بهداشتی با بیماران و وسایل تشخیصی بیماری را بهتر کنیم. تا زمانیکه این موارد بهتر نشود، افغانستانیها برای درمان به بیرون از کشور خواهند رفت، به همین دلیل، بهبود موارد فوق را در اولویت کاری وزارت بهداشت قرار دادیم.
اما باید بپذیریم این همه موارد کار یک روزه نیست، ما به شدت روی آن کار میکنیم و تمام راهکارها را در نظر داریم تا در سالهای آینده بتوانیم مانع سفر افغانها برای درمان به خارج از کشور شویم، بهویژه کسانی که برای درمان خود به خارج املاک خود را به فروش میرسانند.
فارس: هزینههای درمانی با توجه به مشترکات دینی و فرهنگی که با ایران داریم در آن کشور نسبت به سایر کشورها خیلی کمتر است، آیا برنامهای برای افزایش مناسبات و همکاریهای بهداشتی بیماران با جمهوری اسلامی ایران روی دست دارید؟
فیروز: بدون شک ایران در بخشهای مالی و فنی ما را کمک میکند، با وزیر بهداشت ایران بارها ملاقات کردیم و حتی در آن کشور دعوت شدیم و صحبتهایی در بخشهای «توریسم درمانی» و تربیت کارمندان بهداشتی وعدههایی داده و تفاهمنامههایی نیز امضا کردهایم.
یک تعداد کارمندان ما جهت تربیت کوتاه مدت و دراز مدت در بیمارستانهای کشور دوست و همسایه ما ایران حضور دارند و همچنین در بخش انتقال بیماران برای هموطنان ما که در ولایتهای غربی «هرات»، «نیمروز»، «بادغیس»، «فراه» و حتی «قندهار» به ایران مراجعه میکنند.
از نگاه روانی افغانستانیها بیشتر تحت تأثیر سیستم بهداشتی و درمانی هند رفته و فکر میکنند پزشکان هندی نسبت به هر کسی خوبتر هستند و به همین دلیل آنها بیشتر به هند مراجعه میکنند، در حالیکه پزشکان ایرانی نسبت به همتایان هندی کم نیستند و پزشکان پاکستانی نیز خوب نیست.
ما به صورت مشخص نمیگوییم کی خوب است و کی بد است، از پزشکان هر کشوری که مردم راضی هستند به همان دکتران مراجعه کنند. اما، ما در تلاش هستیم تا سیستم خود را طوری فعال کنیم که هیچ افغانستانی برای درمان به خارج از کشور نرود و مسئله مهم ما نیز همین امر است.
فارس: برنامه شما برای مناطق ناامن چیست و آیا آمار دقیقی از بیماران مبتلا به «ایدز» دارید؟
فیروز: حدود 3 هزار نفر مبتلا به بیماری ایدز در سیستم ما ثبت هستند، اما در کُل نمیتوانیم بگوییم تنها همین 3 هزار نفر مبتلا به ویروس «اچ.آی.وی» یا بیماری ایدز هستند، زیرا خطرات همچنین وجود دارد.
حدود 3 میلیون معتاد داریم که یک میلیون آن روزانه از مواد مخدر و اکثریت آنها از سرنگ استفاده میکنند که خود این انتقالدهنده ایدز از یک شخص به شخص دیگر است. آگاهی نسبت به ایدز در افغانستان بسیار کم است به همین دلیل در برخی موارد مردم دلائل ابتلا به این بیماری را نادیده میگیرند.
انتقال ایدز از طریق موارد بهداشتی مانند دندان و خون نیز بسیار زیاد است، اما ما چند گام مهم برای کاهش بیماری ایدز و انتقال آن روی دست گرفتهایم.
نخست؛ خونهای خوندهندگان و خونگیرندگان را بررسی میکنیم تا از این طریق بیماری ایدز از یک شخص به شخص دیگر منتقل نشود.
دوم؛ برنامه آگاهیدهی به مردم را آغاز کردیم و به این صورت مردم باید بدانند ایدز چیست و چگونه انتقال مییابد.
سوم اینکه مراکز مشورتی ایجاد کردهایم تا مردم برای تشخیص بیماری ایدز به آن مکان مراجعه کنند، این موضوع کاملاً به صورت محرمانه و معیاری صورت میگیرد.
مراکز مشورتی ما اکثراً در شهرهای بزرگ و در برخی فرمانداریهای بزرگ نیز فعال است، اما تا زمانی که مردم مراجعه نکنند ما نمیتوانیم مردم را با زور و اجبار وادار به معاینه و تشخیص در این مراکز کنیم.
فارس: به عنوان آخرین پرسش، تلخترین و شیرینترین خاطره شما در جریان مأموریت چیست؟
فیروز: اینکه به شخصی شخصی کمک کنم و حیات وی دوباره برگردد، بزرگترین خاطره شیرین برای من است، زیرا برای این کار هستیم و در همین راستا تربیت شدیم که این کار را انجام دهیم و الحمدالله انجام هم میدهیم.
واقعات تلخ و خطرناک وجود ندارد، اما زمانی که میبینیم هموطنان ما دست و پای خود را از دست میدهند و مردم اعضای خانواده خود را از دست میدهد این واقعات همه خاطرات تلخ جریان مأموریتم است که امیدوارم به زودی این روند پایان یابد.
انتهای پیام/ فارس