تفتان ما - از ترجمه‌های سیاسی شرق‌شناسان درباره «اسلام» غافل هستیم

از ترجمه‌های سیاسی شرق‌شناسان درباره «اسلام» غافل هستیم

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: متأسفانه ما از بطن سیاست‌های فکری مستشرقانی که درباره اسلام تحقیق می‌کنند، غافل هستیم و بسیاری از این آثار را در دانشگاه‌های خود نیز به غلط تدریس می‌کنیم.

به گزارش سرویس مذهبي تفتان ما، چهل و چهارمین نشست علمی پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین‌الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با عنوان «مستشرقین و اندیشه نظام سیاسی در اسلام» با سخنرانی فرج‌الله علی قنبری عضو هیأت علمی این پژوهشکده در پژوهشگاه علوم انسانی برگزار شد.
فرج‌الله علی قنبری در ابتدای سخنان خود در این نشست با عرض تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا(س) بیان داشت: واژه اسلام سیاسی مفهومی است که پس از انقلاب اسلامی در ادبیات غربی‌ها وارد شده است و اگر بخواهیم تحقیقی درباره پیامدهای انقلاب اسلامی در جامعه آکادمیک داشته باشیم، نخست ایجاد رشته‌ها و مفاهیم جدید است.
وی افزود: مباحثی که درباره اسلام مطرح می‌شود را اگر از نظر تاریخی بررسی کنیم از زمان ظهور اسلام دنیای غرب با اسلام در تماس بوده و به دنبال بررسی عقاید و نظریات اسلام بوده و در شرایط مختلف بنا به مقتضیات زمان ابعادی از ابعاد موضوعات اسلامی مورد توجهشان قرار گرفته است.
قنبری با تأکید بر اینکه بحث‌های مستشرقین در ارتباط با اسلام یک مقدار خوش خیالی است اگر بگوییم اینها به دنبال رفع مشکلات جامعه خود در این ارتباط بوده‌اند، توضیح داد: اینها همیشه در طول تاریخ، اسلام را در تقابل با تمدن خود، مسیحیت و یهودیت دانسته‌اند و آنچه را که بحث می‌کنند بیشتر برای این است که در مقاطع مختلف چه موضوعاتی را بررسی کنند که منافع اقتصادی و سیاسی برایشان داشته باشد.
وی همچنین توضیح داد: بنابراین شخصیت پیامبر (ص)، زندگی، وابستگی او به اقوام و ملل مختلف و دیگر مسائل توسط آنها پررنگ شده است، یک زمان اینها مسأله جنگ را مطرح کردند که اسلام از طریق جنگ پیشرفت کرده و یک زمان دیگر مسأله تروریسم را مدنظر قرار دادند، اما یکی از موضوعاتی که اوایل قرن بیستم وارد ادبیات غرب شده و ما مسلمانان در آن مورد کار نکرده بودیم، اندیشه سیاسی و نظریات سیاسی متفکران اسلام است.
قنبری با بیان اینکه کتبی که بیشتر نوشته شده به صورت مونوگراف و جزوات کوچک درباره شخصیت‌های مختلف است، توضیح داد: این شخصیت‌ها مثل فارابی و ... هستند، اما کتاب اساسی که ما در این رابطه می‌بینیم نوشته شده کتاب رزنتال است که در سال 1956 نوشته شده است، یعنی ما در بحبوحه جنگ سرد روندی را مشاهده می‌کنیم که چند کتاب خیلی مهم در آن زمان نوشته شده است.
وی با تأکید بر اینکه پیش زمینه و مسائل مهمی که در این کتاب‌ها مطرح شده متأسفانه از سوی ما مغفول باقی مانده و بسیاری ایرانیان هم در مراکز دانشگاهی و غیره عینا آنها را باید تأیید و تمجید مدنظر می‌دهند، گفت: متأسفانه غافل هستیم که در بطن این کار چه سیاست‌های فکری برای مخدوش کردن اسلام مدنظر بوده است لذا اولین مسأله‌ای که اینجا مطرح است واژه islamic political thougt است. این واژه برای ما یک بار منفی دارد، چرا که تمام گفته و نظریات افراد را در قالب اسلام وارد می‌کند، لذا ممکن است اینها متضاد با افکار ما باشد و نتیجه بگیرد که اصلاً اندیشه سیاسی در اسلام وجود ندارد و آنچه که هست تضارب عقاید است.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: در آمریکا من مطرح کردم که این اندیشه سیاسی نیست که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، بلکه اندیشه سیاسی برخی مسلمانان است و نباید آن را با اسلام خلط کرد. بعد این تفکر، از تکفیری‌ها تا امام خمینی(ره) را کنار هم پوشش می‌دهد!
وی با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم تبارشناسی بین برخی از این مستشرقان که تخصص در تاریخ تمدن دارند داشته باشیم، متوجه می‌شویم که اینها همه یک زیربنای فکری دارند، گفت: اینها تصویری از اسلام را ترسیم کردند که مورد استفاده نویسندگان جدیدشان قرار می‌گیرد. همیلتون الکساندر روسکین گیب نویسنده‌ای که در مصر متولد شده در انگلستان مطالعات مختلف را شروع و یکی از آثارش مرجع قالب افرادی است که در اندیشه سیاسی اسلام کار کرده‌اند.
قنبری در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: متأسفانه اگر ما همه نوشته‌های یک نویسنده را با هم جمع و در قالب یک پکیج نگاه کنیم، می‌بینیم که اینها تا آنجا که می‌خواهند از منافع خود استفاده کنند با ما هستند، اما زمانی که مسأله جنگ مطرح می‌شود، مشاهده می‌کنیم که دقیقاً براساس مطالعات تاریخی خود می‌گوید که اسلام دین جنگ است، لذا بعد از سپتامبر تمام متفکرانشان این نوشته‌ها را مبنای نظریات تاریخی خود قرار داده و مطرح کرده‌اند که اسلام دین جنگ است!
انتهای پیام/ فارس