وصیت عجیب خواجه نصیرالدین طوسی برای سنگ مزارش/خواجه طوسی الگویی برای تمدن‌سازی نوین اسلامی
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: انس خواجه نصیرالدین طوسی به اهل بیت (ع) آنقدر زیاد بود که وصیت کرد او را در حرم کاظمین دفن و در قبرش بنویسند،؛ «سگ اصحاب کهف در درگاه من دو دستش را دراز کرد.».
به گزارش سرویس مذهبي تفتان ما، همایش بزرگداشت روز حکیم خواجه نصیرالدین طوسی عصر امروز(چهارشنبه 5 اسفند ماه) با حضور غلامحسین ابراهیمی دینانی چهره ماندگار فلسفه ایران، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، حجت‌الاسلام محمدحسین نائیجی استاد حکمت و فلسفه و جمع دیگری از اساتید اندیشه کشور در مؤسسه حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
در ادامه این مراسم،حجت‌الاسلام خسروپناه در سخنانی با اشاره به جامعیت و قدرت تفکر خواجه نصیرالدین طوسی عنوان کرد:از مهمترین القابی که به وی می‌دادند سلطان الحکما و المتکلمین، رئیس المحققین، استاد بشر، عقل یازدهم، اقلیدوس دوران،ارسطوی دهر، افضل علمای اسلام و ...است.
وی با اشاره به اینکه خواجه نصیر در حوزه‌های مختلف معرفتی و علوم متعدد از ادبیات گرفته تا هیئت، نجوم، طب، تفسیر و فلسفه تخصص داشت، یادآور شد: آثار او را تقریبا 200 اثر و در برخی منابع بیش از این مطرح کرده‌اند. مثلا در اساس الاقتباس او در حوزه منطق، تجریدالعقاید در شرح الاشارات در فلسفه، اخلاق ناصری در سیاست، تحریر اقلیدسی و آثار متعدد دیگر.
حجت‌الاسلام خسروپناه با بیان اینکه خواجه نصیر را دنیا با ترجمه آثارش می‌شناسد، گفت:انس او به اهل بیت (ع) آنقدر زیاد بود که علاوه بر رساله درباره امامت و اثبات مبحث امامت در سال 672 ه. که از دنیا رفت وصیت کرد که او را در حرم کاظمین دفن و در قبرش بنویسند،؛ «سگ اصحاب کهف در درگاه من دو دستش را دراز کرد.» قبر شیخ مفید در بخش آقایان و قبر خواجه در بخش خانم‌ها قرار دارد ما را این قسمت راه نمی‌دهند بنابراین هر زمان که بنده آنجا می‌روم برای فاتحه کلی دردسر می‌کشم.
وی با اشاره به اینکه اگر بخواهد الگویی برای تمدن سازی به ویژه تمدن سازی نوین اسلامی ارائه دهد،خواجه را معرفی می‌کند، توضیح داد: الان جامعیت در علوم میسر نیست ولی اینکه علم کاربردی در جامعه بکار برود انصافا مدیریت خاصه حکیمانه بوده است. او در تجرید العقاید برخلاف شرح الاشارات خواجه سعی کرده نظراتش را در مباحث کلامی بیان کند لذا در مقدمه می‌گوید که از من خواستند تحریر جدید از مسائل کلامی بدهد و وی هم این کتاب را نوشته بنابراین وی ساختار جدیدی در علم کلام ایجاد کرده است.
حجت‌الاسلام خسروپناه در ادامه افزود: امیدوارم روزی موسسه بتواند یک حمایت مادی و معنوی و علمی بکند و کسی بیاید و کتاب تجرید را با شروح و حواشی متعدد کار کند، البته زیاد شرح داده شده منتها بخشی از آن کمتر کار شده است.
وی درباره سه نوآوری خواجه در این کتاب گفت:نخست حوزه معقولات ثانیه در بحث مهم معرفت شناسی و هستی شناسی معرفت که اولین بار شیخ اشراق آن را مطرح کرد. خواجه این بحث را خوب باز کرد و مفصل در کتاب تجرید آورد. خواجه فهمید که برای شناخت عالم خارج باید ذهن شناسی داشته و معقولات ثانوی را بشناسیم.
وی همچنین گفت: نوآوری دوم او رویکردی است که به بحث مبعث انبیا دارد خواجه در آثار مختلف فلسفی و کلامی به مبحث بعثت انبیا پرداخته که چرا ما به پیغمبر (ص) نیازمندیم از جمله در کتاب تجرید العقاید. خواجه یک حاشیه به سخن ابن سینا درباره آخرت نیز زده است.یک کار جالب هم ایشان درباره بعثت انجام داده اینکه خواجه پراگماتیسم نیست رئالیست است اما در همین کتاب تجرید وقتی به بحث بعثت انبیا می‌رسد می‌گوید که انبیا بعثتشان نیکو است.
حجت‌الاسلام خسروپناه همچنین توضیح داد:آخرین نوآوری او روش شناسی خاصی است که در تجرید در پاسخ به شبهات معاد داده است آخرین مقصد کتاب تجرید بحث معاد است. خواجه نصیر برهان فلسفی می‌آورد که عالم دیگر هم ممکن الوجود است.
در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام محمدحسین نائیجی درباره خواجه و ریاضیات طی سخنانی گفت: شخصیت خواجه هنوز ناشناخته است اهل ریاضیات البته با او آشنا هستند منتها جنبه‌های دیگر شخصیت او از کلام و اشراق و مشا و معرفت شناخته شده است.
وی همچنین گفت: فیثاغورثیان دنیا را اعداد و ریاضیات می‌دیدند براین اساس که گزاره های ریاضی چیزی نیست که در عالم به جز آن وجود داشته باشد لذا خواجه طوس عنوان عقل حادی عشر را مطرح می‌کند الان هیچ عرصه‌‌ای نیست که تألیفات خواجه به عنوان متن نباشد اما گرایش او بیشتر در ریاضیات می‌چربید.
حجت‌الاسلام نائیجی با اشاره به اینکه حکمای اسلامی در عرصه فهم قران و اعجاز آن چه زحمت‌هایی کشیده‌اند، افزود: اگر کسی تمام عمر خود را صرف این امور کند به همان اندازه که کسانی عمر را صرف خدا کردند اینها هم مهجور مانده‌اند.
همچنین ابوالقاسم رحمانی، شاگرد حجت‌الاسلام نائیجی و محقق حوزه علمیه قم درباره تحریر اصول هندسه خواجه نصیر گفت: ما حدود چهار سال با همراه استادمان این کتاب را هر روز خواندیم و شرح نوشتیم شرح ما به زبان عربی است البته تصمیم داریم آن را به فارسی برگردانیم. آخرین چاپ اصل این کتاب سنگی حدود 200 صفحه بوده و اکنون ما حاشیه‌ای 1500 صفحه‌ای بر آن نوشتیم. این کتاب مشتمل 15 مقاله است که 13 مقاله آن از شخص اقلیدس است اما دو مقاله آخر از یکی از شاگردانشان است.
وی همچنین افزود: اکنون کار این کتاب به انجام رسیده و امیدواریم به زودی منتشر شود.
در پایان این مراسم نیز محمدحسین حشمت پور درباره اهمیت خواجه در فلسفه گفت: اگر خواجه نبود معلوم نبود فلسفه در چه حالی بود، خواجه در اخلاق پایه اصلی را بر نفس گذاشته است. خواجه سه قوه اصلی برای انسان قائل شده شامل عقل، شهوت و غضب که عقل مربوط به نظر، شهوت و غضب مربوط به عمل است. اخلاق به طور کلی یک هیئتی است که از ارتباط قوه عاقله و نه قوای حیوانیه بوجود می‌آید.
وی همچنین گفت: خواجه در برخی کلماتش به این اخلاق اشاره کرده و همینطور به مراتب نفس هم قائل شده که نفس عماره همان قوای حیوانیه است بعد نفس لوامه و سپس قوای انسان کامل در اختیار نفس قرار می‌گیرد. برای ترقی نفس باید ریاضت کشید برای این کار تلطیف عقل لازم است و اگر انسان به مقام والا برسد می‌تواند مورد الهام قرار بگیرد.
انتهای پیام/ فارس
در ادامه این مراسم،حجت‌الاسلام خسروپناه در سخنانی با اشاره به جامعیت و قدرت تفکر خواجه نصیرالدین طوسی عنوان کرد:از مهمترین القابی که به وی می‌دادند سلطان الحکما و المتکلمین، رئیس المحققین، استاد بشر، عقل یازدهم، اقلیدوس دوران،ارسطوی دهر، افضل علمای اسلام و ...است.
وی با اشاره به اینکه خواجه نصیر در حوزه‌های مختلف معرفتی و علوم متعدد از ادبیات گرفته تا هیئت، نجوم، طب، تفسیر و فلسفه تخصص داشت، یادآور شد: آثار او را تقریبا 200 اثر و در برخی منابع بیش از این مطرح کرده‌اند. مثلا در اساس الاقتباس او در حوزه منطق، تجریدالعقاید در شرح الاشارات در فلسفه، اخلاق ناصری در سیاست، تحریر اقلیدسی و آثار متعدد دیگر.
حجت‌الاسلام خسروپناه با بیان اینکه خواجه نصیر را دنیا با ترجمه آثارش می‌شناسد، گفت:انس او به اهل بیت (ع) آنقدر زیاد بود که علاوه بر رساله درباره امامت و اثبات مبحث امامت در سال 672 ه. که از دنیا رفت وصیت کرد که او را در حرم کاظمین دفن و در قبرش بنویسند،؛ «سگ اصحاب کهف در درگاه من دو دستش را دراز کرد.» قبر شیخ مفید در بخش آقایان و قبر خواجه در بخش خانم‌ها قرار دارد ما را این قسمت راه نمی‌دهند بنابراین هر زمان که بنده آنجا می‌روم برای فاتحه کلی دردسر می‌کشم.
وی با اشاره به اینکه اگر بخواهد الگویی برای تمدن سازی به ویژه تمدن سازی نوین اسلامی ارائه دهد،خواجه را معرفی می‌کند، توضیح داد: الان جامعیت در علوم میسر نیست ولی اینکه علم کاربردی در جامعه بکار برود انصافا مدیریت خاصه حکیمانه بوده است. او در تجرید العقاید برخلاف شرح الاشارات خواجه سعی کرده نظراتش را در مباحث کلامی بیان کند لذا در مقدمه می‌گوید که از من خواستند تحریر جدید از مسائل کلامی بدهد و وی هم این کتاب را نوشته بنابراین وی ساختار جدیدی در علم کلام ایجاد کرده است.
حجت‌الاسلام خسروپناه در ادامه افزود: امیدوارم روزی موسسه بتواند یک حمایت مادی و معنوی و علمی بکند و کسی بیاید و کتاب تجرید را با شروح و حواشی متعدد کار کند، البته زیاد شرح داده شده منتها بخشی از آن کمتر کار شده است.
وی درباره سه نوآوری خواجه در این کتاب گفت:نخست حوزه معقولات ثانیه در بحث مهم معرفت شناسی و هستی شناسی معرفت که اولین بار شیخ اشراق آن را مطرح کرد. خواجه این بحث را خوب باز کرد و مفصل در کتاب تجرید آورد. خواجه فهمید که برای شناخت عالم خارج باید ذهن شناسی داشته و معقولات ثانوی را بشناسیم.
وی همچنین گفت: نوآوری دوم او رویکردی است که به بحث مبعث انبیا دارد خواجه در آثار مختلف فلسفی و کلامی به مبحث بعثت انبیا پرداخته که چرا ما به پیغمبر (ص) نیازمندیم از جمله در کتاب تجرید العقاید. خواجه یک حاشیه به سخن ابن سینا درباره آخرت نیز زده است.یک کار جالب هم ایشان درباره بعثت انجام داده اینکه خواجه پراگماتیسم نیست رئالیست است اما در همین کتاب تجرید وقتی به بحث بعثت انبیا می‌رسد می‌گوید که انبیا بعثتشان نیکو است.
حجت‌الاسلام خسروپناه همچنین توضیح داد:آخرین نوآوری او روش شناسی خاصی است که در تجرید در پاسخ به شبهات معاد داده است آخرین مقصد کتاب تجرید بحث معاد است. خواجه نصیر برهان فلسفی می‌آورد که عالم دیگر هم ممکن الوجود است.
در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام محمدحسین نائیجی درباره خواجه و ریاضیات طی سخنانی گفت: شخصیت خواجه هنوز ناشناخته است اهل ریاضیات البته با او آشنا هستند منتها جنبه‌های دیگر شخصیت او از کلام و اشراق و مشا و معرفت شناخته شده است.
وی همچنین گفت: فیثاغورثیان دنیا را اعداد و ریاضیات می‌دیدند براین اساس که گزاره های ریاضی چیزی نیست که در عالم به جز آن وجود داشته باشد لذا خواجه طوس عنوان عقل حادی عشر را مطرح می‌کند الان هیچ عرصه‌‌ای نیست که تألیفات خواجه به عنوان متن نباشد اما گرایش او بیشتر در ریاضیات می‌چربید.
حجت‌الاسلام نائیجی با اشاره به اینکه حکمای اسلامی در عرصه فهم قران و اعجاز آن چه زحمت‌هایی کشیده‌اند، افزود: اگر کسی تمام عمر خود را صرف این امور کند به همان اندازه که کسانی عمر را صرف خدا کردند اینها هم مهجور مانده‌اند.
همچنین ابوالقاسم رحمانی، شاگرد حجت‌الاسلام نائیجی و محقق حوزه علمیه قم درباره تحریر اصول هندسه خواجه نصیر گفت: ما حدود چهار سال با همراه استادمان این کتاب را هر روز خواندیم و شرح نوشتیم شرح ما به زبان عربی است البته تصمیم داریم آن را به فارسی برگردانیم. آخرین چاپ اصل این کتاب سنگی حدود 200 صفحه بوده و اکنون ما حاشیه‌ای 1500 صفحه‌ای بر آن نوشتیم. این کتاب مشتمل 15 مقاله است که 13 مقاله آن از شخص اقلیدس است اما دو مقاله آخر از یکی از شاگردانشان است.
وی همچنین افزود: اکنون کار این کتاب به انجام رسیده و امیدواریم به زودی منتشر شود.
در پایان این مراسم نیز محمدحسین حشمت پور درباره اهمیت خواجه در فلسفه گفت: اگر خواجه نبود معلوم نبود فلسفه در چه حالی بود، خواجه در اخلاق پایه اصلی را بر نفس گذاشته است. خواجه سه قوه اصلی برای انسان قائل شده شامل عقل، شهوت و غضب که عقل مربوط به نظر، شهوت و غضب مربوط به عمل است. اخلاق به طور کلی یک هیئتی است که از ارتباط قوه عاقله و نه قوای حیوانیه بوجود می‌آید.
وی همچنین گفت: خواجه در برخی کلماتش به این اخلاق اشاره کرده و همینطور به مراتب نفس هم قائل شده که نفس عماره همان قوای حیوانیه است بعد نفس لوامه و سپس قوای انسان کامل در اختیار نفس قرار می‌گیرد. برای ترقی نفس باید ریاضت کشید برای این کار تلطیف عقل لازم است و اگر انسان به مقام والا برسد می‌تواند مورد الهام قرار بگیرد.
انتهای پیام/ فارس
پنجشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۱۴
کد مطلب: 427657
