اقتصاد در پسابرجام؛ فرصت ها و تهدیدها

به گزارش سرویس اقتصادي تفتان ما، به نقل از اصفهان بیدار، سال ۱۳۹۴ با همه فراز نشیبهایی که داشت رو به پایان است، سالی که برجام و شرایط پسا برجام نقطه عطفی در آن به شمار میرود و بعضی از مسئولان دولتی نیز امیدهای فراوانی به آن دارند.
در حال حاضر دو نگاه در عرصه کلان اقتصادی در جمهوری اسلامی وجود دارد؛ نگاه دورن گرا با مبنا قرار دادن اقتصاد درون نگر و با شعار اقتصاد مقاومتی و نگاه برون نگرا با نگاه جذب سرمایه های خارجی برای رونق گرفتن بازار در ایران.
این دو نگاه در میدان عمل و به اصطلاح در کف جامعه تاثیرات خود را دارد. مبنای اقتصاد درون نگر کشف ظرفیتهای دورنی و خودکفایی از درون است اما امیدهای فراوان به شرایط پسا برجام برخی را بر آن داشت که ادعا کنند با برجام موانع اقتصادی مقاومتی نیز برطرف شد! و این در حالی است که اصل اقتصادی مقاومتی یعنی بستن روزنه های امید به کمک های خارجی و نگاه به درون.
رکود اقتصادی باعث افزایش بی‌کاری می شود و این قاعده در اقتصاد همانند قاعده ۴=۲+۲ در ریاضی می باشد؛ یکی از سخنان جالب رئیس جمهور در روزهای اخیر اذعان به رکود اقتصادی و وعده شکوفایی اقتصاد در سال ۹۵ و الیته ایجاد ۱٫۲ میلیون شغل در همین شرایط رکود بود. این ادعا انقدر در جای خود جالب توجه بود که رسانه های منتقد دولت نیز ترجیح دادند بدون هیچ حرف اضافه‌ای فقط آن را منعکس کنند!
اما خبر دیگری که این روز ها منتشر شد، افزایش ۱۴ درصدی حقوق کارگران در کنار توقف بن ۱۱۰ هزار تومانی این قشر بود. افزایش ۱۴ درصدی با بالا رفتن قیمتها در سال جدید عملا اگر باعث ایجاد مشکلات جدیدی برای کارگران نشود مانعی را از جلوی پای انها بر نمی دارد اما ظاهرا بخشی از وعده های دولت برای هدفمند سازی یارانه ها در حذف بن کارگری محقق شده است!
صرف نظر از وضعیت بهم ریخته امروز اقتصاد غرب این سیستم اقتصادی مزایایی دارد که همین مزایا باعث رشد آن و گسترش سلطه غرب در دنیا شده است؛ یکی از مزیت های اقتصاد غربی حمایت از حقوق تولید کنندگان است. در راستای همین قانون، ورود و خروج محصولات قابل کشت و محصولاتی که در داخل کشت می شوند توسط مسافران به بعضی از این کشورها من جمله آمریکا ممنوع است. حتی دانه های روغنی و غیر روغنی که از امریکا به سایر نقاط دنیا صادر می شوند با استفاده از فن اوری های روز قابلیت کشت ندارند. اما در ایران طی یکسال اخیر بعضی اخبار حکایت از بی در و پیکر بودن اقتصاد داشت؛ جدیدترین اخبار ورود بی رویه میوه های قاچاق به بازارهای داخلی در استانه شب عید و قیمتهای نجومی این میوه ها در بازار های تهران بود و یکی از اخبار قدیمی و البته تاسف بار سال جاری قاچاق پیاز و زعفران به افغانستان بود. اهمیت زعفران که به طلای سرخ ایران مشهور است در اقتصاد غیر نفتی ایران بر کسی پوشیده نیست اما باعث تاسف است که برنامه‌ای برای حراست از طلای سرخ ایرانی وجود ندارد و علائم بلایی که زمانی با خروج نقشه‌های فرش ایرانی بر سر فرش ایران آمد را امروز در صنعت کشت زعفران مشاهده می کنیم.
در شرایط پسا برجام دولت ما به دوگونه می‌توانست با دنیا وارد تعامل شود؛ اول فشردن محکم دست دوستی با دولی که در دوران تحریم کم و بیش در کنار ملت و دولت ایران بودند؛ از طریق افزایش معاملات تجاری و… و راه دوم نزدیکی به کشورهایی که بانی تحریم ها بودند.
انتخاب راه دوم پیروزی مضاعفی برای کشورهای زورگو و سلطه گر غربی داشت و متاسفانه سوای از آسیبهایی که در دراز مدت اتکاء به سرمایه گذاری خارجی برای کشور دارد دولت راه دوم را انتخاب کرد.
هیچکس از نقش منفی و مخرب فرانسه در مذاکرات هسته ای بی اطلاع نیست؛ به نحوی که صاحب نظران عنوان پلیس بد را از بین نقش افرینان صحنه مذاکرات به فرانسه دادند. اما یکی از برنامه های اولیه دولت سفر به فرانسه و سرمایه گذاری کلان در این کشور و خرید هواپیما از این کشور به صورت قسطی و عکس یادگاری عده ای با آن بود. پدیده ای که از آن با طنز به عنوان برنامه روحانی برای خروج فرانسه از رکود یاد شد!
اما درد آورتر آنکه بازار ایران اغوش خود را بر روی واردات اجناس مصرفی تولید امریکا باز کرد که در بین این اجناس از انواع لاک دست و کود حیوانی تا میخ و سنجاق قفلی وجود داشت. حال این سوال پیش می آید که آیا قیمت بتونیزه کردن صنعت هسته ای ایران، ورود لاک ناخن و سنجاق قفلی مرغوب امریکایی به ایران بود؟! وقتی دولت ادعا می کند که در دوره پسا برجام از سرمایه گذاری خارجی به همراه فن‌آوری حمایت می کند، کاش صاحب نظر با سوادی هم یافت می شد که می پرسید: سرمایه گذاری هایی که تاکنون شده کدام فن آوری را به همراه اورده است؟
این سیاست دولت دو اسیب را در دراز مدت متوجه سیاست خارجی ایران خواهد کرد؛ اول کشورهایی که همراهی هایی را در دوران تحریم با ایران داشته اند که این همراهی را در شرایط سخت آینده دریغ خواهند کرد و دوم کشور هایی که ۱۲سال در حق ملت ایران از هیچ خباثتی دریغ نکردند و امروز به خاطر خباثتهایشان نه تنها تنبیه نشدند که تشویق نیز شدند و در اینده انگیزه های قوی تری برای فشار و تحریم های با بهانه و بی بهانه خواهند داشت.
در پایان بازگردیم به بیانات رهبر فرزانه انقلاب که راز موفقیت در عرصه اقتصاد را نه دیپلماسی لبخند و نه سرمایه گذاری خارجی بلکه قدرتمند شدن از درون ارزیابی میکنند و می فرمایند:
ماجرای بازی درآوردنِ قدرتمندان دنیا – در رأس همه‌شان آمریکا و بعضی قدرتهای دیگر – سر قضیّه‌ی بیست درصد، یک ماجرای شیرینِ طولانیِ شنیدنی است که چه کردند اینها! ما حاضر بودیم این را بخریم، آنها به انواع و اقسام حیَل متشبّث میشدند که اشکال‌تراشی کنند، تا اینکه بالاخره جمهوری اسلامی به این نتیجه رسید که بیست درصد را باید خودش تولید کند، [امّا] آنها باور نمیکردند که این کار تحقّق پیدا کند و باور نمیکردند بعد از آنکه بیست درصد تولید شد، امکان تولید سوخت از آن به‌وجود بیاید؛ یعنی بتوانند میله‌ی سوخت و صفحه‌ی سوخت به‌وجود بیاورند؛ این کار را هم جوانهای جمهوری اسلامی – مثل شماها – دانشمندان جوان، با هوششان، با ابتکارشان، با مدیریّتهای خوب توانستند انجام بدهند. حالا که همه‌ی دنیا فهمیدند و دانستند که جمهوری اسلامی به این فنّاوری دست پیدا کرده و محصول را تولید کرده و میتواند از این محصول استفاده کند، راه افتاده‌اند، این میگوید از ما بخرید، آن میگوید از ما بخرید؛ میگویند حاضریم به شما بفروشیم؛ امّا تولید نکنید؛ دنیا این‌جوری است. فشار دنیا، بداَدایی‌های قدرتهای گوناگون بزرگ و کوچک دنیا در مقابل نظام جمهوری اسلامی و هر نظام مستقلّی، تابع ضعف و قوّت این نظام است؛ هر جا شما ضعیف باشید، بداَدایی آنها بیشتر میشود؛ هر جا شما قوی بودید، توانا بودید، روی پای خودتان توانستید بایستید، آنها مجبور میشوند مؤدّبانه‌تر با شما رفتار بکنند، منطقی‌تر با شما رفتار بکنند؛ این کلید حلّ همه‌ی مشکلات کشور است. بیانات در دیدار کارگران در گروه صنعتى مپنا (۹۳/۰۲/۱۰)
اما رهبرمعظم انقلاب در شرایط پسا برجام به آسیب شناسی این دوره پرداخته و یکی از آسیب های پیش رو را پیشرفت صوری بدون استقلال معرفی نموده و می‌فرمایند:
پیشرفت کشور هدف اساسی است. پیشرفت صوری و منهای استقلال و عزّت ملی، پذیرفته نیست. پیشرفت، بمعنی حل شدن در هاضمه‌ی استکبار جهانی نیست. و حفظ عزّت و هویت ملی جز با پیشرفت همه‌جانبه و درونزا دست‌یافتنی نیست. پیام به مناسبت حضور پرشکوه مردم در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری(۰۹/۱۲/۱۳۹۴)
انتهای پیام/

شنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۳۸