آیا تحصیلات تکمیلی شانس ازدواج دختران را بالا می‌برد؟

به گزارش سرویس اجتماعي  تفتان ما، به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس، زندگی انسان ها ابعاد متفاوتی دارد و بر این اساس رشد و تحول آنها در هر یک از این ابعاد برای هر چه غنی تر کردن زندگی ضروری به نظر می رسد، آموزش های رسمی در دوران مختلف در هر جامعه یکی از راه های معمول برای افراد آن در جهت رشد دادن توانایی ها و استعدادهای خود در زمینه های مختلف شناخته شده است، زنان نیز در جامعه از این قاعده مستثنی نیستند و به دنبال دست یافتن به زندگی بهتر به دوره های آموزشی متفاوت وارد می شوند، زنان به عنوان انسان به طور فطری حس کنجکاوی و میل به دانستن و کشف حقایق دارد و از این طریق برای ارضای نیاز به آگاهی در خود از طریق آموزش های موجود اقدام می کنند، زن در مقام همسر و مادر در خانواده وظایف مهمی بر عهده دارد که برای ایفای هر چه بهتر آنها در پی افزایش ظرفیت ها و توانایی ها خود در این زمینه است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی حضور زنان در دانشگاه ها افزایش چشم گیری پیدا کرده است به طوری که این روند تا سال تحصیلی 84-83 به 9/53 درصد افزایش یافت در سال تحصیلی 81-80 جمعیت زنان در آموزش عالی از مردان پیشی گرفت این تفاوت در سال های تحصیلی 86،87،88 به اوج خود رسید، اما از سال 89 کمی از میزان اختلاف کاسته شد و در سال 91-90 این آمار به صورت 56/48 درصد مرد در برابر 44/51 درصد زن گزارش شده است، جمعیت زنان در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد نیز رو به افزایش است.
آمارهای موجود در دانشگاه اصفهان نشان می دهد که میزان ورودی های زن در همه دوره ها و به طور خاص در دوره های کارشناسی ارشد بیش از مردان بوده است و این روند در حال افزایش است به طوری که در سال 90-89، 53 درصد از ورودی ها را زنان و 47 درصد آنان را مردان تشکیل دادند.
انتظارات دختران از دوره‌های تحصیلات تکمیلی
با تأمل در تحقیقات به عمل آمده درباره انتظارهای دختران از دوره های تحصیلی تکمیلی عوامل زیادی در این زمینه نقش دارند؛ مانند دستیابی به شغل، تمایلات اجتماعی، خانوادگی، علمی، گسترش فن آوری ارتباطات و اطلاعات و بالاخره دلایل شخصی ..
شایان ذکر اینکه طلب علم و یادگیری در اسلام همواره مورد تأیید بوده است و از طریق قرآن و معصومین همواره توصیه شده است، چنانچه پیامبر اکرم(ص) در این زمینه فرموده اند: «طلب علم بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.»؛ « طلب علم بر هر مسلمان واجب است آگاه باشید که خدا جویندگان علم و دانش را دوست می دارد.»
دخترانی که تحصیل کرده اند و خارج از منزل اشتغال دارند در تصمیم گیری ها نقش بیشتری ایفا می کنند، تحصیل رسمی به منظور ارتقاء توانمندی روانشناختی حیاتی است بر اساس موارد بیان شده علاقه به علم و رشد شخصی از جمله دلایل دختران در ادامه تحصیل است.
تحصیل زنان از دیدگاه اسلام
بی تردید تحصیل زنان مواهبی را برای فرد، خانواده و در نهایت پیشرفت و توسعه جامعه در پی خواهد داشت زیرا قطعا افراد دارای اطلاع علمی بالای بیشتر می توانند برای فرزند، خانواده و جامعه خود مفید باشند. در زندگی خانوادگی، مهم ترین و مؤکدترین نقش هایی که برای زنان در منابع اسلامی ذکر شده است، نقش های همسری و مادری آنان است، هر چند در اسلام نقش زن به هیچ وجه محدود به این دو مورد نیست و زن ها می توانند تجارت کنند، چنانچه حضرت خدیجه(س) همسر اول پیامبر(ص) و نخستین زنی که به اسلام گروید چنین بود، زنان می توانند مواضع سیاسی اتخاذ کنند، حتی موضع گیری هایی که به شهادت آنان بی انجامد، چنانچه حضرت فاطمه(س) چنین کرد.
از آنجایی که زن در خانواده و جامعه نقش حساس و تعیین کننده ای دارد، کسب دانش روز و معارف الهی برای زنان لازم و ضروری است.
اسلام برای دست یابی به هدف مقدس انسان سازی و ایجاد مدینه فاضله مورد نظر خود نهاد خانواده را با شکل و ساختار مورد قبول خود طراحی و ارائه کرد وآن را کانونی برای تربیت انسان ها قرار داده و تا آنجا پیش رفته که آن را محبوب ترین و عزیزترین نهاد در نزد خداوند متعال معرفی کرده است در همین زمینه پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: « در نزد خداوند متعال هیچ نهادی محبوب تر و عزیزتر از تشکیل خانواده برپا نشده است.» بنابر این در اسلام خانواده نهاد بنیاندین اجتماعی و هسته اولیه جامعه به شمار می رود و هر آنچه در جهت تقویت این بنیان و تعمیق روابط بین اعضای آن به ویژه زن و شوهر به عنوان دو رکن اصلی این نهاد کارساز است، مورد قبول قرار می گیرد و هر آنچه به تضعیف و سستی آن بی انجامد، نفی شده و مذموم شمرده می شود.
محسنات و  نتایج قابل پیش‌بینی تحصیلات زنان
افزایش سطح تحصیل زنان موجب افزایش مشارکت های اجتماعی و اقتصادی و افزایش میزان فعالیت آنان خواهد شد با وجود همه این مزیت ها نگرانی هایی نیز در این خصوص وجود دارد، از جمله بر هم خوردن موازنه جنسیتی در ازدواج به مفهوم تغییر در الگوی جنسیتی پذیرفته شدگان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی از اکثریت مردان به اکثریت زنان که می تواند در وضعیت ازدواج فارغ التحصیلان و دانشجویان تأثیرگذار باشد، به طوری که زنان با تحصیل عالی فرصت ازدواج را از دست می دهند زیرا مطابق دیدگاه همان همسری، دختر و پسر با وضعیت های مشابه اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر ازدواج می کنند و در فرهنگ جامعه اعتقاد بر این است که زن و مرد از نظر سطح تحصیل اختلاف زیادی نداشته و سطح تحصیل شوهر پایین تر از سطح تحصیل همسر نباشد البته در بحث مسائل اجتماعی هیچ قاعده کلی نیست و در برخی موارد زنانی هستند که سطح تحصیل آنان بالاتر از شوهرشان است یا مردانی هستند که با سطح تحصیل عالی، همسری با تحصیلات پایین تر از دیپلم دارند.
تحصیلات، اشتغال و فرصت های ازدواج
با توجه به اینکه در ایران در امر ازدواج همراه مردان برای خواستگاری پیش قدم می شوند زنان با تصمیم به ادامه تحصیل و در نتیجه آن شاغل شدن هم خود را در معرض انتخاب بیشتری قرار می دهند و همین که کم بودهای را که مانع انتخاب آنان توسط مردان می شود جبران می کنند از سوی دیگر از نظر فردی، استقلال و آزادی بیشـر را برای خود به دست می آورند بنابر این می توان یکی از دلایل زنان برای ورود به دانشگاه و ادامه تحصیل را بهبود زندگی خانواده، هم به لحاظ انتخاب مناسب همسر و هم بهتر ایفا کردن نقش همسری و مادری در خانه دانست.
پیامدهای اپیدمی گذراندن تحصیلات تکمیلی در زنان
با توجه به اینکه چند دهه از ورود زنان به دانشگاه ها می گذرد، پیامدهایی از جمله افزایش بیکاری دانش آموخته ها گویای تبعاتی از افزایش حضور زنان است که عواقب سوء آن بیشتر متوجه خود آنان و در همین راستا متوجه کل جامعه می شود اما از آنجا که گرایش وسیع زنان به ادامه تحصیل به یک پدیده انکار ناپذیر در جامعه تبدیل شده است و با نظر به اینکه آموزش از حقوق اساسی هر فرد در جامعه محسوب می شود نمی توان با رویکردی کاملا بدبینانه به آن نگاه کرد بنابر این آنچه  ضروری به نظر می رسد شناخت دقیق دلایل افزایش گرایش زنان به آموزش عالی و تلاش به منظور هماهنگی هر چه بیشتر برنامه های درسی در دوره ها با انتظارهای برآمده از این عامل هاست.
در پژوهش های به عمل آمده، نتایج حاکی از آن است که تمایلات علمی از جمله دلایل مهم و دارای اولویت برای ورود زنان به دوره کارشناسی ارشد است به این دلیل که انسان ها به طور فطری کنجکاوند و در طول زندگی خود در پی دست یابی به آگاهی و کشف حقایق دنیای پیرامون خود هستند.
حضور در دانشگاه و تحصیل در دوره های تکمیلی به منزله راهی برای ارضای این نیاز در بین آنها به ویژه زنان به لحاظ فراغت بیشتری که نسبت به مردان دارند، مطرح است. اما آنچه مسلم است برنامه های درسی دانشگاه توفیق چندانی در برآوردن این انتظار زنان نداشته اند این موضوع لزوم توجه مسئولان برنامه ریزی در دانشگاه را برای بازنگری در برنامه های درسی موجود در دوره کارشناسی ارشد مشخص می کند.
و چند پیشنهاد
پیشنهادهایی که در این زمینه می توان ارائه داد عبارتند از اینکه در درجه اول سر فصل ها و منابع موجود به طور مرتب ارزیابی و با توجه برپیشرفت های علمی جهانی به روز رسانی شوند، برنامه درسی بیش از پیش پُربار تر شود و از ارائه دروس غیر تخصصی با حجم های زیاد و وقت گیر ، خودداری شود و آموزش به گونه ای ارائه شود که دانشجویان فعالی پرورش یابند تا به صورت یادگیرنده مادام العمر تربیت شوند.
درباره تمایلات خانوادگی نتایج نشان می دهد که این عمال در ورود زنان به دوره کارشناسی ارشد مطرح نبوده است، در این زمینه می توان اینگونه نتیجه گرفت که این احتمال وجود دارد که در بین زنان زندگی خانوادگی از اهمیت کمتری برخوردار بوده و یا پیوند متقابلی بین تحصیل و نقش زن در خانواده برقرار نشده است به علاوه دانشجویان معتقدند برنامه های درسی نیز انتظار آنان را در کمک به بهتر ایفا کردن نقش خود در خانواده برآورده نکرده است، بنابراین دانشگاه بایستی در جهت برگزاری کارگاه های آموزش مهارت های زندگی برای همه دانشجویان اعم از زن و مرد و در همه سطح تحصیلی و رشته های مختلف اقدام کند و زمینه های ترویج ازدواج آسان و موفق را با عنایت به این امر که امکان آشنایی با همسری که بتواند مکمل و مشوق تحصیل و کسب تخصص باشد در دانشگاه ها به مراتب بیشتر از مکان های دیگر است، فراهم می کند.
به قلم ؛ ناهید زندی پژوه
منابع:
خیرالهی، آسیه، 1392 بررسی عامل های افزایش ورود زنان به دوره کارشناسی ارشد
رضایت، غلامحسین، 1383 بررسی پیامدهای افزایش میزان قبولی دختران در دانشگاه ها طی دهه 70
سعیدی، منصور، 1384 دختران و تحصیلات دانشگاهی، نشریه حیات نو اقتصادی
سایت سالنامه آماری ایران 1390
انتهای پیام/

يکشنبه ۲۲ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۳۵