کارشکنی آمریکا برای ورود ایرباس‌ها به ایران/ پشت پرده حضور نماینده‌های شرکت بوئینگ در تهران/ شرط نانوشته آمریکایی ها برای ورود ایرباس های فرانسوی بعد از خرید بوئینگ از آمریکا+ سند

به گزارش سرویس اقتصادي تفتان ما، حدود سه ماه از خبر جنجالی ورود 118 فروند هواپیمای ایرباس به کشور می‌گذرد اما همچنان ورود این هواپیما ها به کشور با اما و اگرهایی همراه است.
نهم بهمن ماه سال گذشته بود که قرارداد خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس بین شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و ایرباس فرانسه امضا شد.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در حاشیه این قرار داد با اشاره به مذاکرات فشرده با مدیران ایرباس و توافق با آنها گفت: در سال جاری 8 فروند هواپیمای ایرباس به ناوگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) اضافه می‌شود.
بیش از 4 ماه از پایان سال 2015 گذشته اما هنوز خبری از ورود هواپیماهای ایرباس به ایران نیست؛ برخی از کارشناسان میزان هزینه های اولیه را علت اصلی تأخیر در ورود این هواپیماها به کشور می‌دانند اما از آنجایی که خرید این هواپیماها به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک است که کشورمان متعهد می‌شود در مدت ده سال پول هواپیماها را پرداخت کند، به نظر می‌رسد این موضوع دلیل اصلی تأخیر در تحویل ایرباس ها نیست.
یکی از نکاتی که باید توجه داشت این است که رفع تحریم های هواپیمایی کشور منوط به شرایطی بود که آمریکا برای شرکت های سازنده هواپیما قرار داده بود؛ به این صورت که شرکت های سازنده هواپیما که درصدی از سهام آنها متعلق به آمریکا باشد بدون اجازه آمریکا اجازه مذاکره با ایران را ندارند.
طبق ماده 22 برجام که شامل رفع تحریم های هواپیمایی علیه ایران است به صراحت بیان شده که شرکت های آمریکایی حق ارتباط تجاری مستقیم با ایران را ندارند و این ارتباط تنها در قالب اشخاص غیر آمریکایی و تحت کنترل شرکت های آمریکایی مجاز است.
در دولت‌های قبلی نیز گفت‌وگوهایی با ژاک شیراک رئیس‌جمهوری وقت فرانسه از سوی ایران انجام گرفت تا ایران بتواند با خرید تعدادی هواپیمای ایرباس خطوط هوایی خود را به روز کند اما از آنجایی که بخش عمده‌ای از سهام موتورهای ایرباس توسط آمریکا خریداری شده بود، آمریکا به ایرباس اجازه معامله با ایران را نداده بود.
شاید بتوان این موضوع را دلیل اصلی وارد نشدن ایرباس ها به ایران دانست؛ چرا که آمریکا اگرچه اجازه ضمنی به مذاکره با ایران را به ایرباس داده است اما همچنان فرانسوی ها منتظر دریافت OFAC LICENSE از سوی آمریکا برای فروش هواپیما به ایران هستند.
OFAC LICENSE مجوزی است که به اصطلاح The Office of Foreign Assets Control گفته شده و زیر نظر وزارت خزانه داری آمریکا است؛ در حال حاضر از آنجایی که سهام بیشتری از بوئینگ در اختیار آمریکا قرار دارد، قطعا برای آمریکا قابل قبول نیست که در برابر قراردادی با بیش از 20 میلیارد دلار از سوی فرانسه با ایران سکوت کند و اجازه بدهد سبد خرید ایران در اروپا و با ایرباس های فرانسوی بسته شود از همین رو از صدور OFAC LICENSE جلوگیری کرد.
به عبارت ساده تر اگر قرار است ایرباسی در ایران مورد استفاده قرار بگیرد لازمه آن ثبت آن هواپیما به نام ایران و خارج شدن آن از مالکیت ایرباس است که در صورتی که آمریکا اجازه ندهد چنین اتفاقی رخ نخوهد داد.
صدور اجازه برای ایرباس های فرانسوی در حالی با چالش مواجه شده است که یک روز قبل از اجرای برجام اوباما شفاها اجازه فروش هواپیما به ایران را به شرکت بوئینگ داده بود و طی ماه گذشته، وزارت خزانه داری آمریکا با صدور یک مجوز عمومی اجازه عقد قرارداد مشروط اتباع و شرکت‌های آمریکایی برای فروش هواپیمای مسافربری و قطعات مربوطه به ایران را صادر کرد.

مجوز وزارت خزانه داری آمریکا به بوئینگ
این درحالی بود که ایرباس از مدتها قبل به دنبال این مجوز فروش هواپیما بوده است اما هنوز موفق به کسب مجوز فروش از آمریکا نشده است؛ چرا که بر اساس قاونین بین المللی تمامی وسایل پرنده که بیش از ۱۵ درصد قطعات و متعلقات آن ساخت ایالات متحده آمریکا باشد نیاز به مجوز OFAC دارند و حدود ۴۰ درصد قطعات هواپیمایی شرکت ایرباس از آمریکا تامین می شود.
از طرف دیگر آمریکا بر خلاف ماده 22 برجام اجازه مذاکره مستقیم با ایران را به بوئینگ صادر و از این رو شرایط فروش بوئینگ به ایران را تسهیل کرد اما بر خلاف انتظار آنها،قسمت اعظمی از سبد خرید ایران با ایرباس های فرانسوی پر شد.
رسانه های غربی نیز از رقابت شدید ایرباس و بوئینگ برای پر کردن ایرلاین های ایران خبر داده بودند؛ تا جایی که بلومبرگ مدعی شد: بوئینگ رقابت گسترده ای بر سر نوسازی ناوگان هوایی کهنه ایران با ایرباس دارد و امیدوار است از فرصت برجام استفاده کرده و هواپیماهای خود را به ایران بفروشد.
بلومبرگ همچنین مدعی شده است: از آنجایی که امکان ترک معامله بوئینگ با ایران از سوی رئیس جمهور بعدی آمریکا وجود دارد و همچنین شرکت بوئینگ برای هر معامله مجزای خود با ایران نیازمند مجوز جداگانه‌ای است احتمال ورود آن به سبد خرید ایران کمتر از ایرباس بوده است.
آنچه که بعد از ماه ها رایزنی برای خرید ایرباس از سوی مقامات ایرانی به دست آمده این است که برای دستیابی به ایرباس ها بایستی رضایت طرف آمریکایی مبنی بر خرید بوئینگ جلب کنند و از این رو همانطور که آخوندی، وزیر راه و شهرسازی پیش از این نیز اعلام کرده بود، قرار است یک هیئت خارجی برای عقد قرارداد میان ایران و آمریکا در خصوص خرید بوئینگ به ایران سفر کند.
روابط عمومی شرکت هواپیمایی ایران در این راستا اعلام کرد که هفته جاری هیاتی از شرکت هواپیما سازی بوئینگ برای بررسی راهکارهای همکاری این شرکت با ایرلاین های ایرانی و هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر می کند.
به نظر می رسد دعوت از بوئینگ برای سفر به ایران نه تنها خرید هواپیما بلکه کسب رضایت آمریکا برای دادن مجوز خرید به ایرباس است و دولت در حالی که ادعا می شد تحریم های هواپیمایی برداشته شده است، تنها در قالبها و چارچوب های تعریف شده از سوی وزارت خزانه داری آمریکا و مقامات این کشور اجازه خرید هواپیما را دارد.
تحلیل های غلط مسئولین در امر خرید هواپیما در کشور باعث شد تا ایرباس ها نه تنها تا پایان سال وارد ایران نشوند، بلکه تا زمانی که ایران از بوئینگ خرید نکند، شرکت هواپیمایی ایرباس اجازه فروش هواپیما به ایران را هم نداشته باشد. ضعف مدیریتی مسئولان و مدیران هواپیمایی باعث بروز چنین مشکلاتی برای خرید هواپیما شد؛‌این در حالی است که هیچ ایرلاین بزرگ با برنامه و کلاسیک را در دنیا پیدا نخواهید کرد که تنها بویینگ یا تنها ایرباس در ناوگان خود استفاده کند.
در هر حال به نظر می رسد اکنون راه خرید ایرباس ها از فرانسه از مسیر بوئینگ آمریکا می‌گذرد و از آنجایی که کارایی برخی از انواع ایرباس با بوئینگ برابری می کند، ایران ناچار است رضایت بوئینگ را جلب کند؛ به عنوان مثال ایرباس ۳۲۱ با بویینگ ۷۳۷ سری ۹۰۰ یا ایرباس ۳۲۰ با بویینگ ۷۳۷ سری ۸۰۰ می تواند برابری کند.
جنگ اروپا و آمریکا بر سر بازار ایران باعث تأخیر در ورود هواپیما به ایران شود اما آنچه که در این میان اهمیت دارد و حاکی از عدم توان تحلیل سیاسی از روابط بین الملل در میان مسئولین است این بوده که قبل از نهایی شدن خرید ایرباس ها با افتخار در هر کوی و برزن نوع و تعداد آنها را اعلام کرده و آن را دستاوردی از برجام اعلام کردیم.
انتهای پیام/ راه دانا

يکشنبه ۲۲ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۴۸