سدی که سد راه حیات طبیعت چشم‌نواز دشتیاری شد/ اینجا آب شرب احشام و انسان یکی است

به گزارش سرویس سيستان و بلوچستان تفتان ما، دشتیاری یکی از مناطق مهم در چابهار است که خاکی حاصلخیز و زرخیز دارد، زنده بودن دشتیاری وابسته به جریان آب رودخانه کاجو است و سال‌هاست که رودخانه کاجوی قصرقند واژه‎ای نام آشنا برای مردم دشتیاری است که با شنیدن نام آن امید زندگی در قلب‎ها موج می‎زند.
 
منطقه دشتیاری منطقه‎ای وسیع است که از قدیم‎الایام تنها محل ارتزاق مردم صبور و بی‌ادعای این سامان بوده و در هر آبادی و روستاها (هوتگ) گودال‌های جمع‌آوری آب سطحی و باران توسط اهالی برای ذخیره آب حفر شده است که به زبان محلی هوتگ می‌گویند که آب شرب و مصرف اهالی و حیوانات از آن تامین شده است.
 
رودخانه کاجو اغلب سالی دو یا سه مرتبه طغیان می‎کرد و زمین‌های حاصلخیز کشاورزی و هوتگ‌های محل ذخیرہ آب مصرفی را سیراب می‎کرده اما اکنون به رویا تبدیل شده است.
 
رویش درختان چش، کنار، کهیر، کلیر و باغات خرما علاوه بر اشتغال و درآمدزایی برای روستانشینان و علوفه دام‌ها، صفای خاصی به طبیعت زیبای منطقه بخشیده بود.
 
وجود انواع حیوانات وحشی و انواع پرندگان چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می کرد ناگفته نماند هنگامی بارندگی و سیلاب کاجو، آب از طریق جو و آبراهه‌های احداثی مردم (کانال‌های سنتی ومحلی) آب رودخانه از نخستین روستا تا آخرین روستای نزدیک دریا یعنی کلانی می‌رسید که نیازی به احداث سد بر روی کاجو نبود.
 
متاسفانه احداث سد جگرکوه بعدها به زیردان تغییر نام پیدا کرد بدون رضایت مردم و عدم استفاده از رای و نظر و تجربیات ساکنین دشتیاری بر روی رودخانه کاجو در حوزه استحفاظی شهرستان قصرقند احداث و برای رهاسازی و استفاده شرب و کشاورزی پایین تعریف شده است.
از افتتاح سد زیردان در تیرماه سال 1390 تاکنون تمامی آب باران‌های فصلی در پشت این سد ذخیره و در حال تبخیر است ولی متاسفانه مردم و طبیعت خشک دشتیاری حق استفاده از آن را ندارند و در گرمای 45 تا 50 درجه تابستان آب سد بخار می‌شود و هیچ سودی برای مردم منطقه ندارد.
 
در حال حاضر به خاطر عدم اجرای خط انتقال پایین دست برای شرب و کشاورزی آب هیچ گونه استفاده‎ای برای مردم منطقه ندارد و کشاورزی که تنها شغل مردم و منبع امرار معاش بود از بین رفته است و جنگل‌های زیبا و باغات و همچنین حیات وحش منطقه منقرض و نابود شده و از بین رفته و از درختان زیبا جز آثار خاشاکی نمانده است اگر چنانچه برای این معضل فکری اساسی نشود تا چندسال آینده به علت گردوخاک و وجود شن روان حیات در این منطقه ناممکن و بیشتر روستاها خالی از سکنه می‌شود.

 
استفاده همزمان آب توسط احشام و مردم در منطقه دشتیاری چابهار
 
عضو شورای اسلامی شهرستان چابهار و رئیس شورای اسلامی بخش پلان گفت: شرایط زندگی در روستاهای دشتیاری، پلان و مرکزی قبل از احداث سد زیردان بهتر بود و مردم خواهان برگشت به 10 سال قبل هستند تا اندک آب باران به زمین‌ها و هوتگ های آنان برسد.
 
شه‎بخش گرگیج افزود: احداث هوتگ نگهداری آب توانایی تامین حداقل یک سال آب را دارند و تاثیر فراوانی در تامین آب شرب و کشاورزی مردم داشته‎اند.
 
وی بیان کرد: اگر سد زیردان نبود با هر بارندگی در طول سال و طغیان رودخانه کاجو قصرقند هوتگ‌ها پر از آب می‎شد و تا یک سال نیازی به آب نبود.
 
وی ادامه داد:  آب در دشتیاری حکم طلا را دارد، متاسفانه مسئولان به بهانه نبود اعتبار مشکلات مردم را در زمینه تامین آب دوچندان کرده اند.
 
این مسؤول گفت: چطور طرح‌های کلان با اعتبارات میلیاردی توسط دولت در شهرستان چابهار در حال اجرا است ولی برای تامین امکانات و نیازهای اولیه مردم و تامین آب شرب و آشامیدنی و اجرای خط انتقال آب از سد زیردان به روستاها اعتباری نیست.
 
وی بیان کرد: زندگی بدون آب مردم در کنار اقیانوس و آب‌های بی‌کران دریا هیچ توجیهی ندارد و باید مسؤولان هر چه سریعتر با اختصاص اعتبار لازم برای احداث آب شیرین کن و انتقال آب به تمامی روستاهای شهرستان چابهار اقدام می‌کنند.
 
رئیس شورای اسلامی بخش پلان گفت: مردم روستاهای چابهار از آب (هوتگ) یا گودال استفاده می‌کنند که این آب هم توسط انسان و هم حیوانات اهلی و وحشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
گرگیج گفت: هزاران نفر مردم ساکن در روستاهای دشتیاری در شبانه‌روز فقط 15 لیتر آب سهمیه دارند و این اصلا نمی‎تواند برای نیاز مردم کافی باشد و بتواند برای شرب، استحمام و شستشو استفاده کند.

 
هر تانکر آب در روستاهای چابهار 160 هزار تومان است
 
بخشدار مرکزی چابهار نیز گفت: هزینه خریداری آب مردم روستاهای شهرستان چابهار برای شستشو لباس‌های کهنه برابر است با خرید لباس‌های نو مسئولان است.
 
عبدالطیف شیخ زاده افزود: بیش از 50 هزار نفر بخش مرکزی با چهار تانکر فرسوده آبرسانی می‌شوند.
 
وی افزود: مردم روستاهای شهرستان چابهار هر تانکر آب را بین 100 تا 160 هزار تومان خریداری می‌کنند و برای هر خانوار ماهانه هزینه آب 600 تا یک میلیون تومان می‌شود.
 
برای رهاسازی آب سد زیردان چابهار مجوز نداریم
 
رئیس امور آب منطقه ای شهرستان چابهار نیز گفت: سد مخزنی زیردان با ظرفیت 207 میلیون مترمکعب است که در تیرماه سال 1390 افتتاح و به بهره‏‌برداری رسیده است.
 
فرشید میربلوچزهی با بیان اینکه طول تاج این سد 350 متر عرض تاج 5.6 متر، ارتفاع آن از پی 64.5 متر و حجم مخزن آن 207 میلیون متر مکعب است، افزود: سد زیردان برای مصارف کشاورزی، آشامیدنی و صنعتی شهرستان چابهار در نظر گرفته شده است.
 
وی افزود: به دلیل نبود اعتبار در پنج سال پس از افتتاح آب سد تاثیری برای اهداف ساخت آن نداشته است و نارضایتی زیادی را در بین مردم ایجاد کرده است.
 
رئیس امور آب منطقه‌ای شهرستان چابهار خاطرنشان کرد: مردم همیشه انتظار دارند آب سد باید رهاسازی شود ولی برای این کار باید مسئولان آب منطقه‌ای استان تصمیم‎گیری کنند زیرا مجوزی برای رهاسازی نداریم.
 
میربلوچزهی افزود: از کل ظرفیت آب موجود در سد زیردان فقط مجاز به رهاسازی یک سوم آب در طول یکسال آبی هستیم.
برای انتقال آب دریا چاره اندیشی و مطالعات لازم انجام گیرد
 
نماینده مردم چابهار، نیکشهر، قصرقند و کنارک در مجلس شورای اسلامی نیز با اظهار تاسف از مشکلات بی آبی در حوزه انتخابیه به ویژه در منطقه دشتیاری بیان داشت: باید هر چه سریعتر برای انتقال آب دریا چاره اندیشی و مطالعات لازم انجام گیرد.
مردم در قرن پیشرفت توسعه نباید برای تامین امکانات اولیه زندگی در تنگنا باشند و نتوانند در خانه آب داشته باشند و از راه، بهداشت و برق محروم باشند.
عبدالغفور ایرانژاد افزود: مردم در قرن پیشرفت توسعه نباید برای تامین امکانات اولیه زندگی در تنگنا باشند و نتوانند در خانه آب داشته باشند و از راه، بهداشت و برق محروم باشند.
 
وی افزود: حرف از توسعه در منطقه‎ای که مردمان آن  هنوز آب خوردن ندارند حرف گزافی است.
 
نماینده چابهار، نیکشهر، قصرقند و کنارک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: واقعا جای تاسف است که آب آشامیدنی مردم با احشام یکی باشد و بازهم پس از گذشت سالها چاره اندیشی نشود.
 
وی خواستار تامین حداقل بیش از 100 تانکر آبرسان برای تامین آب روستاهای شهرستان چابهار در کوتاه مدت شد و افزود: حدود 30 تانکرها فعلی فرسوده هستند.
 
ایرانژاد گفت: وقتی اداره آب و فاضلاب روستایی شهرستان چابهار توان تامین هزینه های سوخت، حقوق پرسنل، نگهداری تانکرها، دستمزد کارکرد تانکرهای بخش خصوصی و تعمیر ماشین آلات را ندارد چطور می‌توان انتظار داشت کار را به نحو احسن انجام ‎دهد.
 
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی خواستار تخصیص اعتبار برای اجرای خط انتقال و شبکه آبرسانی در 261 روستای بخش دشتیاری شد و گفت: بحران بی‌آبی در روستاهای چابهار، نیکشهر، قصرقند و کنارک بیداد می‎کند.
 
ایرانژاد گفت: با ادامه خشکسالی در منطقه دشتیاری و پلان و خشک شدن پوشش گیاهی و تشنگی زمین فاجعه زیست محیطی رخ خواهد داد و ریزگردها و گردوغبار نمی گذارد تا مردم سکونت در آنجا داشته باشند و این امر سبب کوچ مردم خواهد شد.
 
وی گفت: در گذشته مردم انتظار رسیدن آب رودخانه کاجو پس از بارندگی‌ها را داشتند ولی با احداث سد زیردان و عدم انجام کار کارشناسی و طول کشیدن اجرای خط انتقال آب مردم دشتیاری با بحران بیشتر بی آبی مواجه هستند.
انتها/فارس

چهارشنبه ۹ تير ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۰۳