تفتان ما - خرماي جنوب شرق به نام بلوچستان به كام پاكستان/طعم شيرين خرما در کام نخلكاران خاشي تلخ شد/خرماي خاش در حسرت برند سازي

گزارش تفتان ما از خرما؛ رنج کشاورزان و گنج دلالان؛

خرماي جنوب شرق به نام بلوچستان به كام پاكستان/طعم شيرين خرما در کام نخلكاران خاشي تلخ شد/خرماي خاش در حسرت برند سازي

همه ساله با آغاز فصل برداشت خرما در جنوب شرق كشور اين محصول با ارزش به صورت فله‌ای به كشور پاكستان و برخي از ممالك حوزه خليج فارس منتقل و پس از بسته‌بندی به نام همان کشورها صادر می‌شود و حسرت نخلكاران استان و خصوصاً شهرستان خاش برای برند سازی این محصول همچنان ادامه دارد و دست دلالان به جیب خرماکاران این استان دراز شده و حاصل دسترنج یکساله نخلكان را یک شبه به قيمت اندك به دست می آورند و شیرینی برداشت این محصول را به کام نخلكاران تلخ ميكنند.

به گزارش تفتان ما، پس از گذشت روزهای برداشت خرما که اکثرا به صورت سنتی توسط کشاورزان انجام می‌شود برای بسیاری از کشاورزان جنوب شرق كشور چیزی جز آه سرد روزهای کار و تلاش در تابستان سوزان چیزی به جا نمانده است و اين تراژدي غم انگيز هرساله كام نخلكاران را تلخ ميكند و عرق سرد بر جبين آنها نقش مبيندد.

استان سیستان و بلوچستان از نظر سطح زیر کشت خرما رتبه نخست و در زمینه تولید محصول خرما رتبه دوم کشور را دارد اما هرساله با آغاز برداشت محصول مقوي و پرارزش خرما در جنوب شرق كشور كشاورزان و نخلكاران اين مناطق و به خصوص شهرستان خاش كه سطح زيادي از نخلستان هاي استان را به خود اختصاص داده است با دغدغه ای به اسم قیمت خرما و وجود دلالان دست و پنجه نرم می کنند و حاصل از زحمت آنان در جیب دیگران سرازیر مي شود و تولیدکنندگان واقعی این محصول ناشناخته مي مانند.

* خرماي سيستان و بلوچستان سابقه 2 هزارساله دارد
کشت خرما در سیستان و بلوچستان از سابقه دو هزار ساله برخوردار است، به طوری که نخستین درختان خرمایی که در تاریخ بلوچستان از آن نام برده شده است، 327 سال قبل از میلاد مسیح توسط سپاه اسکندر مقدونی به این منطقه وارد شده است.

محصول استراتژيك خرما كه پس از چندماه زحمت و ريختن عرق جبين كشاورزان و نخلكاران اين مناطق گرم و سوزان به دست مي آيد، دلالان با قيمتي معادل يك سوم و يا كمتر از نخلكاران خريداري و آن را به واسطه هاي شهرهاي ديگر مي فروشند و اين داستان غم انگيز كام نخلكاران خاشي را تلخ كرده است.

* مشکلات صنعت خرما و افت شدید قیمت محصول ایران
يكي ديگر از مشكلات نخلكاران نبود يك برند و نام نشان و هويت براي محصول خرما در اين شهرستان و استان است چرا كه خرماي اين مناطق ارگانيك و بهترين خرماهاي كشور است و عدم وجود امکانات لازم از قبیل سردخانه، نگهداری و صادرات، وجود نخلستانهای فرسوده و کم بهره، بروز آفت و بی توجهی سازمان کشاورزی در کنترل آفت نخلستانها به صورت کارآمد و افزایش روز افزون نهاده های تولید و خشکسالی از مهم ترین موانع پیش روی این محصول گران مایه در سیستان و بلوچستان و شهرستان خاش به شمار می رود که با رفع آن می توان بهره وری این محصول را بالا برد.

شهرستان خاش در زمينه توليد خرما جايگاه بسيار مهمي در سطح استان دارد و حتي در گذشته از نخل خرما بعنوان مهريه استفاده مي شده و ایجاد اشتغال و درآمد مناسب را از عمده مزایای این محصول می توان نام برد.

از نگاه کارشناسان و فعالان حوزه تولید خرما، توسعه بالنده این بخش از کشاورزی منوط به افزایش مصرف داخلی و توسعه صادرات است که با اتکا به صنایع تبدیلی، محقق خواهد شد.

* هيچ مسئولي راهكاري براي ضررهاي نخلكاران پيشنهاد نمي دهند
شهنوازي يكي از نخلكاران منطقه مرزي روتك در اين خصوص به خبرنگار ما گفت: اقتصاد تك محصول اين منطقه بر پايه خرما بنا شده است و جوانان و اهالي اين منطقه بر همين شيوه منطبق شده و خيلي از مسئولان پشت تريبون اعلام ميكنند كه خرما را به دلالان نفروشيد اما همين افراد به كشاورزان نميگويند اگر نفروشيم چگونه زندگي زندگی خود را بگذرانیم و هیچ تسهیلاتی به کشاورزان پرداخت نمی شود.

وي بيان كرد: مرز روتك در مسير قاچاق انواع كالا قرار دارد و وقتی پس از گذشت چندین ماه صبر و انتظار مجبوریم در نهایت محصول خود را با قیمتی بسیار نازل‌تر ازسال قبل در بازار به دلالان بفروشیم و اکثرا هم با مشکل نقدینگی مواجه باشیم با توجه به وضعیت خاص منطقه، مشکلات مختلفی به وجود می‌آید و جوانان و اهالي اين منطقه كه اين وضعيت را مي بينند رو به شغل هاي كاذب مي آورند و بايد دولت فكري به حال ما بكند و از نخلكاران حمايت كند.

* وجود دلالان هرساله در اين مناطق به امري طبيعي و عادي تبديل شده
ايرندگاني يكي ديگر از نخلكاران خاشي نيز به خبرنگار ما گفت: وجود دلالان هرساله در اين مناطق به امري طبيعي و عادي تبديل شده و در اين زمان از سال عده اي افراد غیر بومی شروع به خرید خرما می کنند.

وي تصريح كرد: كشاورزان براي خريد كود كلي هزينه پرداخت مي كنند و تنها منبع درآمد و معشيت آنها فروش خرما است و مجبور هستند براي پرداخت قرض ها و هزينه هاي زندگي خرماي خود را با هرقيمتي كه پيشنهاد مي شود بفروشند.

وي بيان كرد: دلالان به قيمت خيلي كم خرماي با كيفيت را از ما خريداري ميكنند و با چندين برابر افزايش قيمت در بازار به فروش مي رسانند و درواقع بيشترين سود را دلالان به جيب ميزنند.

* برداشت خرماي ارگانيك از منطقه مرزي روتك شهرستان خاش
مديرجهاد كشاورزي شهرستان خاش در گفت و گو با خبرنگار تفتان ما اظهار كرد: كار برداشت خرماي ارگانيك از سطح سه هزار و 200 هكتار از نخيلات بارور اين منطقه آغاز شده و تا اواسط شهريورماه ادامه دارد.

امان الله طوقي با بيان اينكه سطح زير كشت خرما در اين شهرستان خصوصاً منطقه رو تك به دليل آب فراوان و اراضي مساعد سال به سال در حال توسعه است،گفت: در صورتي كه از درياي آبي كه در عمق كم اراضي اين منطقه موجود است براي توسعه نخيلات استفاده نشود، كشور پاكستان با بهره برداري بي رويه و زياد، لطمات و خسارات فراواني به بخش كشاورزي منطقه وارد خواهد كرد.

* با تكميل راه خاش به روتك دست دلالان كوتاه مي شود
وي بيان كرد: با تكميل راه خاش به روتك و راه اندازي بازارچه مرزي و كارگاههاي شستشو و بسته بندي خرما بزودي شاهد توسعه و رشد اقتصادي هستيم و از صادرات فله اي با قيمت بسيار پايين خرما به كشورهاي پاكستان و افغانستان جلوگيري بعمل مي آيد.

طوقي با بيان اينكه از شش هزار و 600 هكتار نخيلات منطقه روتك سه هزار و 400 هكتار آن غير بارور است، گفت: به دليل اينكه سطح آب در اين منطقه بالا است نيمي از نخلستان ها به صورت ديم بوده و نياز به هيچگونه آبياري ندارد.

وي تصريح كرد: خرماي توليدي روتك از نوع ربي است و بعنوان محصول ارگانيك از طريق شركت سرس آلمان مورد تاييد قرارگرفته است.

طوقي گفت: متاسفانه خرمای تولید شده استان به دلیل نبود صنایع بسته بندی و سایر مشکلات توسط تجار دیگر استان ها خریداری و با نام و نشان دلخواهشان به فروش می رسد و مقادیر زیادی از خرماهای تولیدی استان نیز بوسیله تجار خارجی به صورت ارزان و فله ای و با قیمت نازل خریداری و پس از انتقال در دیگر کشورها با نام و نشان جدید و با قیمت های گزاف در بازارهای جهانی عرضه می شود.

وي بيان كرد: متاسفانه از نظر بسته بندی خرما نه تنها شهرستان خاش بلکه تمام کشور نسبت به سایر کشورها عقب مانده است و در این راستا کشور مراکش در حالیکه از نظر تولید خرما در رده های پایین قرار دارد اما از نظر صادرات به دلیل بسته بندی جذاب و شیک در جهان در رده دوم قرار دارد.

* چهار نفر از نخلكاران پروانه بهره برداري ارگانيك دريافت كردند
طوقي اذعان كرد: براي چهار نفر از نخلكاران عمده به نمايندگي از ساير كشاورزان پروانه بهره برداري ارگانيك صادر شده است كه ميتوانند خرماي توليدي اين منطقه را به تمامي نقاط دنيا صادر كنند.

وي گفت: میزان عملکرد در باغات نخیلات در هر هکتار به صورت دیم 1500 کیلوگرم و در باغات آبی 4500 کیلوگرم است.

طوقي با بيان اينكه خرماي اين منطقه به دليل هواي گرم و خشك از كيفيت بسيار مناسب برخوردار است، اذعان كرد: در نخلستانهاي روتك از هيچگونه كود و سمي استفاده نمي شود و در داخل و خارج از ايران خصوصاً كشورهاي حوزه خليج فارس، پاكستان و افغانستان طرفداران زيادي دارد.

وي بيان كرد: با توجه به بازار پسندی محصول خرما افزون بر 22 تن آن از سال گذشته از طریق مرز آذربایجان شرقی به مقصد ترکیه آغاز شده است.

مدير جهاد كشاورزي شهرستان خاش با بيان اينكه بيش از 6 هزار نفر به صورت مستقيم و غيرمستقيم در اين نخلستان ها مشغول به فعاليت هستند، گفت: تا پايان فصل برداشت بيش از 10 هزار تن خرما برداشت و به بازار مصرف داخل و خارج كشور عرضه مي شود.

وي ادامه داد: شغل اصلی مردم مناطق ایرندگان، کارواندر و روتک در شهرستان خاش، کشاورزی در باغات نخیلات است.

طوقي اذعان كرد: سطح نخيلات شهرستان خاش هفت هزار و 800 هكتار است كه يك هزار و 200 هكتار مربوط به مناطق ايرندگان و كارواندر و الباقي مربوط به منطقه مرزي روتك است.

* نبود بخش خصوصي مهمترين مشكل نخلكاران خاشي است
وي گفت: این استان با وجود تولید بهترین خرما متاسفانه به علت نبود سرمایه گذاری مناسب و مشارکت کمرنگ بخش خصوصی جایگاه مناسب و بالایی در بازارها ندارد در حالی که استان هایی با رتبه پنجم و ششم تولید خرما، به سبب بسته بندی و فرآوری وضعیت مناسب تری در مقایسه با این استان دارند.

طوقی ارقام خرمای خاش را ربی، مضافتی، هلیله، زردان، کروچ و زاهدای برشمرد و افزود: شهرستان خاش بخاطر تنوع آب و هوایی و اقلیم مناسب به ایران کوچک شبیه است، بطوریکه در وستاهای حاشیه تفتان انواع میوه های سردسیری از قبیل زردآلو، هلو، گردو، بادام و در منطقه ایرندگان انواع مرکبات و خرما و همچنین در دشت وسیع گوهرکوه و منطقه پشتکوه باغات بزرگ پسته و در شرق شهرستان وجود دارد.

وی اظهار كرد: علاوه بر این محصولات ، محصولات دیگری همچون برنج ، گندم، ذرت،دانه های روغنی، زیره، کنجد، انواع سبزی و صیفی و حتی زعفران در این شهرستان کشت می شود .

* اقدامات لازم برای برندسازی خرمای ایران آغاز شده است
مدیرکل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این زمینه به يكي از رسانه ها گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت بر حسب وظیفه در حوزه تجارت که تصمیم دارد محصولات منحصربفرد ایران را که امتیاز صادرات دارند و یکی از آنها خرما است، را در سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت کند.

محمود میرصالحی افزود: وظیفه این سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت جهانی کالاهای کشورهای مختلف است که ثبت جهانی کالاهای ایرانی از سال 90 به صورت جدی آغاز شد.

وی با بیان اینکه اقدامات لازم برای ثبت جهانی کردن خرمای ایران در دستور کار قرار دارد، گفت: حفظ شهرت و جایگاه محصولات داخلی، افزایش درآمد و بهره‌وری بیشتر برای کشاورزان از جمله مزایای ثبت جهانی محصول خرما است.

محمود میرصالحی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، اهواز و خوزستان از جمله استان‌هایی هستند که بیشتر تولیدات خرما را در کشور دارند، ادامه داد: باید برای محصول خرمای هر منطقه از کشور برندسازی کرده و ابتدا مقدمات ثبت داخلی آن را انجام و سپس آن را در فهرست محصولات جهانی ثبت کنیم.

به گزارش خبرنگار تفتان ما؛ چاره اندیشی مسئولان برای رونق اقتصاد سنتی جنوب شرق كشور که به مزیت این منطقه تبدیل شده است و سرمایه گذاری در راستای ایجاد صنایع تبدیلی و ایجاد سود افزوده خرما می تواند گامی موثر در راستای تحول اقتصادی و افزایش تولید ملی و حمایت از نیروی کار بومی در استان سيستان و بلوچستان باشد و به منظور پیشگیری از ایجاد ضایعات در روند تولید محصولات کشاورزی در مراحل برداشت، حمل و نقل، انبارداری و عرضه باید با برنامه‌ریزی مدون در راستای توسعه و حمایت از صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از بروز زیان‌های بیشتر جلوگیری و حداکثر ارزش افزوده را ایجاد کرد.

انتهاي پيام/