تفتان ما - هدایت تحصیلی پایه نهمی‌ها آغاز شد/ همه اطلاعاتی که درباره هدایت تحصیلی باید بدانید

هدایت تحصیلی پایه نهمی‌ها آغاز شد/ همه اطلاعاتی که درباره هدایت تحصیلی باید بدانید

هدایت تحصیلی در زمره مهم‌ترین اتفاقات طول تحصیل دانش‌آموزان است که سال گذشته حرف و حدیث زیادی ایجاد کرد و اجبار به انتخاب رشته‌ای خاص، زمینه‌ساز التهاب شد اما گفته می‌شود امسال قرار است هدایت تحصیلی بهتر از سال گذشته باشد.

هدایت تحصیلی در زمره مهم‌ترین اتفاقات طول تحصیل دانش‌آموزان است که سال گذشته حرف و حدیث فراوانی ایجاد کرد و دامنه اعتراضات به آن، به تحصن در مقابل ادارات آموزش و پرورش در برخی شهرها کشید.
*تاریخچه‌ای از هدایت تحصیلی در ایران
به گزارش سرویس اجتماعي تفتان ما،سال 1347 که دفتر برنامه‌ریزی راهنمایی تحصیلی در معاونت آموزشی وزارت آموزش و پرورش برای تحقق اهداف برنامه‌های راهنمایی تحصیلی در نظام جدید آموزش و پرورش تأسیس شد و سال 1354 طرح برگزاری برنامه هفتگی معرفی مشاغل به آموزش و پرورش تهیه شد از آن زمان تا به امروز هدایت تحصیلی دانش‌آموزان طرح‌ها و مدل‌های مختلفی را تجربه کرده است.
در سیستم سابق آموزشی، دانش‌آموزان در پایه اول دبیرستان پس از تجربه دروس مختلف از رشته‌های مختلف، انتخاب رشته می‌کردند و در نظام آموزشی پیش از آن، دانش‌آموزان در پایه سوم راهنمایی بر مبنای نمره امتحان نهایی آن سال حق انتخاب رشته‌ و تحصیل در یکی از رشته‌ها در دوره متوسطه را داشتند و اکنون پس از استقرار نظام آموزشی 3ـ3ـ6 قرار است نظام جامع هدایت تحصیلی اجرایی شود که البته هنوز و پس از حدود 6 سال از رونمایی از سند تحول بنیادین، مقدمات اجرای آن فراهم نشده است.
سال گذشته اولین سال استقرار پایه نهم در نظام جدید آموزشی بود و اولین سالی که هدایت تحصیلی به این پایه منتقل می‌شد.
شورای عالی آموزش و پرورش، 24 اسفند آیین‌نامه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان را تصویب کرد یعنی زمانی که برای آماده‌سازی زمینه اجرا کمی دیر شده بود و این آیین‌نامه در خرداد ماه به استان‌ها ابلاغ شد.
علاوه بر تصویب و ابلاغ دیرهنگام این آیین‌نامه، دانش‌آموزان نسبت به اولویت‌هایی که در 12 رشته در فرم هدایت تحصیلی برای آنها تعیین شده بود اعتراض داشتند و اجبار آنها به انتخاب رشته‌های خاص زمینه‌ساز التهاب و حتی بحران شد.
اما امسال و برای هدایتِ تحصیلی دانش‌آموزان در سال تحصیلی 97ـ96 مسئولان کمی زودتر دست به کار شدند و اسفندماه سال گذشته، شیوه‌نامه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه را برای اجرا به آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ کردند.
***کم و کیف هدایت تحصیلی امسال
*تعریف و رویکردهای حاکم
با توجه به شرایط کنونی مبنی بر عدم استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و نبود فرآیند دراز مدت برای این امر مهم و سرنوشت‌ساز، نتایج حاصل از هدایت تحصیلی که در پایه نهم خلاصه شده است، صرفاً جنبه توصیه‌ای دارد ولی پس از استقرار نظام جامع مذکور، در این خصوص تجدید نظر خواهد شد.
بر اساس تعریف ماده یک آیین‌نامه هدایت تحصیلی، هدایت تحصیلی عبارت است از فرآیند ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش‌آموزان تا ضمن آشنایی با استعدادها، علایق، توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خویش، شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی، حرف و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و بر اساس آن، به صورت آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنند.
رویکردهای کلی حاکم بر هدایت تحصیلی را در موارد زیر می‌توان احصا کرد؛ هدایت تحصیلی به عنوان یک فرآیند است و نه به عنوان یک فعالیت محدود و مقطعی، در این مسیر تحصیلی با رویکرد سیستمی و همه‌جانبه جلب مشارکت تمامی عوامل مدرسه‌ای، اداری، آموزشی، پرورشی، رسانه‌، خانواده و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ضروری است.
نظام تعلیمی و تربیتی، باید دانش‌آموز را به سطحی از تمایزیافتگی برساند که خود با آگاهی از استعدادها، توانایی‌ها و رغبت‌های خویش و همچنین ظرفیت‌ها و محدودیت‌های محیطی، به انتخابی آزادانه و آگاهانه اقدام کند و اینکه پس از استخراج نتایج کمی، تصمیم‌گیری نهایی به صورت کیفی و در تعامل سه‌جانبه میان مشاور، دانش‌آموز و خانواده، با لحاظ نمودن امکانات و محدودیت‌های محیطی انجام می‌شود.
*اهداف هدایت تحصیلی
اهداف هدایت تحصیلی شامل 1- شناسایی و شناساندن استعداد، توانایی، علاقه و ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان، 2- کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه‌ای دانش‌آموزان و 3- کمک به هدایت متوازن دانش‌آموزان به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی بر اساس سیاست‌های توسعه‌ای کشور است.
*هر مدرسه یک کمیته هدایت تحصیلی
در تمامی مدارس دوره اول متوسطه، شورای مدرسه و مشاور یا مشاوران مدرسه، به عنوان کمیته هدایت تحصیلی ـ شغلی مدرسه را تشکیل می‌دهند و وظایفی چون تدوین برنامه سالانه هدایت تحصیلی‌ـ‌شغلی مدرسه، برنامه‌ریزی به منظور استفاده از مشارکت معلمان در شناسایی استعدادها و رغبت‌های دانش‌آموزان با توجه به حوزه‌های یادگیری تخصصی خود، منطبق با برنامه‌ درسی ملی، برنامه‌ریزی برای آموزش اولیای دانش‌آموزان در جهت آشنایی آنان با توانایی‌ها، استعدادها، رغبت‌ها، شخصیت و ارزش‌های دانش‌آموزان در امتداد شناسایی و هدایت تحصیلی ـ شغلی فرزندان خود، برنامه‌ریزی و هماهنگی جهت برگزاری مطلوب آزمون‌های مشاوره‌ای، مشاوره فردی و گروهی دانش‌آموزان و اولیا آنان، تمهید مقامات لازم به منظور ارائه نمودن برگ هدایت تحصیلی ـ شغلی در زمان مقرر (2 هفته اول تیرماه) و پیش‌بینی برنامه‌ها و فعالیت‌ها به منظور فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مطلوب در زمینه هدایت تحصیلی ـ شغلی در سطح مدرسه بر عهده آنهاست.
*ملاک‌ها و عوامل هدایت تحصیلی
ملاک‌های هدایت تحصیلی بر اساس ماده 3 آیین‌نامه تحصیلی عبارتند از:
1ـ نظر دانش‌آموز (10 امتیاز): مشاور مدرسه در طول دوره متوسطه اول، با انجام فرآیندهای آموزش رسمی و فعالیت‌های مشاوره‌ای به منظور ایجاد شایستگی لازم در دانش‌آموزان برای انتخاب شاخه و رشته تحصیلی، آگاهی لازم را ارائه داده و هر یک از دانش‌آموزان در پایه نهم، باید نسبت به تکمیل نمودن برگ مربوط، اقدام کنند.