تفتان ما - نمنونه‌سازی برای زنان مسلمان در کلام وحی / برنامه‌ریزی متفاوت اسلام برای حضور زن در اجتماع

نمنونه‌سازی برای زنان مسلمان در کلام وحی / برنامه‌ریزی متفاوت اسلام برای حضور زن در اجتماع

کلام وحی در مورد مسأله زن و مرد فقط به موعظه کردن بسنده نکرده، بلکه نمونه سازی کرده است.برترین الگوی عملی بانوان در دین مبین اسلام، وجود مبارک حضرت زهرا(س) است، اما علاوه بر ایشان در آیات قرآن، بانوان دیگری به عنوان الگو به زنان معرفی شده اند. نه تنها از زنان پاک به الگویی برای انسان های پاک نام برده می شود بلکه از زنانی که رفتار نادرستی داشته اند و الگوی بدان هستند نیز نام می برد.

به گزارش سرویس مذهبي تفتان ما،به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس، رقیه جمال لو - دیدگاه اسلام به زن یک نگاه فوق العاده است. نگاهی عزت بخش، کرامت بخش، رشدآفرین، استقلال دهنده به هویت و شخصیت زن است. همچنین متین ترین، استقلال دهنده به هویت و شخصیت زن است. همچنین متین ترین، منطقی ترین و عملی ترین قوانین را در مسأله جنسیت دارد. این دیدگاه می تواند جامعه بشری را به آبادی، سلامت و کمال مطلوب و زنان را به عزت و اعتلای هرچه بیشتر برساند. اسلام با سنت های غلط عرب جاهلی در مورد زن و ظلم به وی مبارزه کرد و می خواهد برداشت غلط به زن که در طول تاریخ وجود داشته را تصحیح کند و می تواند ادعا کند که همه ملتهای مدعی باید از او پیروی کنند.[1] (ترسیم مساله زن و خانواده در گفتمان مقام معظم رهبری،ص50)
در اعصار و ملت های مختلف نگاه تحقیرآمیزی نسبت به زن وجود داشته است، حتی در سرزمین عرب که قرآن در آنجا نازل شد. اما نگاه اسلام به زن و برخورد پیامبر رحمت با زنان، تحول اساسی در نگرش جامعه آن زمان ایجاد کرد. برای نمونه می توان به داستان اسماء بنت یزید را اشاره کرد:
اسماء بنت یزید انصاری به نمایندگی از زنان در جمع یاران رسول الله صلی الله علیه وآله حاضر شده و می گوید: (یا رسول الله پدر و مادر به فدایت. من فرستاده زنان و نماینده و مدافع آنان هستم و بدان جانم فدایت هیچ زنی چه در شرق و چه د رغرب وجود ندارد که ماموریت ما ربشود و با من هم عقیده نباشد»[2]، اسماء سوالاتی اعتراض آمیز نسبت به بخرورداری فزون مردان از شرایط اجتماعی محرومیت زنان از آن را مطرح می کند و آن را اعتراض همه زنان می داند و بر این عقیده است که ذهنیت زنان را در تمام جوامع این چنین سوالاتی پر کرده است. این احساس همگانی در کلام اسماء گواه روشنی است بر تأکید زنان برای دستیابی به حقوق ضایع شده خویش در فضای بسیار مناسبی که پیامبر صلی الله علیه و آله ایجاد کرده است و دلالت بر این دارد که زنان حقوق حقه خود را در اسلام و قوانین آن می دانند. لذا می بینیم که پیامبر نیز روحیه او را ناروا نشمرده بلکه آن را تحسین و تشویق نمود و فرمود: آیا سخنی زیباتر از کلام این زن در مسائل دینی اش شنیده اید؟ همه در پاسخ گفتند: یا رسول الله، ما اصلا گمان نمی کردیم که زنی چننین چیزهایی را درک کند و به این زیبایی بیان نماید.» پاسخ اصحاب پیامبر گواه روشنی است بر اینکه جامعه عرب نسبت به زنان دید بسیار تحقیرآمیزی داشته است و برای زن ارزشی قائل نبوده و اسلام با آمدنش به زنان ارزش داده است و دید جاهلیت را مردود دانسته است.[3]
الگوهای زنان در اسلام
کلام وحی در مورد مسأله زن و مرد فقط به موعظه کردن بسنده نکرده، بلکه نمونه سازی کرده است. اسلام، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را به عنوان نمونه و اسوه زن معرفی می کند. برای پیروی از حضرت زهرا (سلام الله علیها) در کنار محبت ورزی، باید به شیوه زندگی ایشان عمل کنیم. زندگی ایشان از همه ی ابعاد، همراه با کار و تلاش و تکامل و تعالی روحی یک انسان است.[4] ابعاد حیات حضرت زهرا (سلام الله علیها) که در زندگی ایشان جمع شده بود و زن مسلمان باید از آن الگو بردارد: خانادگی(دختر، همسر و مادری نمونه مطابق با دستور اسلام)، سیاسی- اجتماعی(ایشان با حجاب در مسجد خطبه خواند)، زندگی جهادی(تحمل سختی های رسالت پدر از کودکی، مبازه انقلابی در دفاع از اسلام و ولایت و..)، عبادی و معنوی، تسلیم بودن در برابر حکم الهی، احساس مسئولیت از دوران طفولیت، رسیدگی به امور مردم در عین مشکلات زندگی خود، بی اعتنایی به زر و زیور دنیا، مقام علمی بسیار بالا.[5]
برترین الگوی عملی بانوان در دین مبین اسلام، وجود مبارک حضرت زهرا سلام الله علیها می باشند، اما علاوه بر ایشان در آیات قرآن، بانوان دیگری به عنوان الگو به زنان معرفی شده اند. نه تنها از زنان پاک به الگویی برای انسان های پاک نام برده می شود بلکه از زنانی که رفتار نادرستی داشته اند و الگوی بدان هستند نیز نام می برد. همسر فرعون و حضرت مریم (سلام الله علیهما) بانوانی هستند که در ویژگی هایی همچون رشد معنوی، شجاعت و استواری در اعتقاد، تربیت فرزندانی همچون حضرت موسی و حضرت عیسی نمونه هستند.
در مقابل از زن حضرت نوح و زن حضرت لوط دو نمونه زنانه برای مردمان کافر در طول تاریخ هستند. این دو زن همسران دو تن از پیامبران الهی بودند ولی خیانت کرده، راه کج را انتخاب کردند.[6]
عرصه فعالیت زنان در اسلام
علیرغم عملکرد غلط غرب در مورد زنان و ظلم و ستمی که نسبت به زنان روا داشته می شود باز هم دولتمردان غربی، اسلام را به محدود کردن بی حد و حصر زنان متهم کرده و هیچ گونه عرصه فعالیتی برای زنان در دین مبین اسلام قائل نیستند. در صورتی که طبق فرامین دین مبین اسلام، اگر زن و مرد به آنچه برای آنها مشخص شده عمل کنند می توانند حتی در عرصه اجتماع نیز به فعالیت بپردازند.
در اسلام، برای فعّالیت زنان، سه عرصه معیّن شده است. اوّل، عرصه‌ی تکامل و رشد معنوی خودِ زن است. زن و مرد در این بخش، هیچ تفاوتی در میدان رشد و تکامل معنوی ندارند. یعنی مرد میتواند به عالیترین مقامات از لحاظ معنوی برسد؛ زن هم میتواند به بالاترین مقامات از لحاظ معنوی برسد. مرد میتواند به حدّ علی بن ‌ابی طالب علیه‌السّلام برسد و زن میتواند به حدّ فاطمه‌ی زهرا سلام‌الله‌علیها برسد.. عرصه‌ی دوم، عرصه‌ی فعّالیتهای اجتماعی است؛ اعم از فعّالیت اقتصادی، فعّالیت سیاسی، فعّالیت اجتماعی به معنای خاص، فعالیت علمی، درس خواندن، درس گفتن، تلاش کردن در راه خدا، مجاهدت کردن و همه‌ی میدانهای زندگی در صحن جامعه.[7]
فعالیت زنان در عرصه اجتماعی:
از صدر اسلام تا کنون زنانی بوده اند که با رعایت حدود اسلامی به فعالیت های مختلف در عرصه اجتماعی پرداخته اند. به طور مثال در مورد یادگیری فقه زنان انصار آمده است که زنان انصار، زنان خوبی هستند، حیا و شرم، مانع فقه آموزی آنان نیست.[8]
حضرت زهرا و دخترش حضرت زینب (سلام الله علیهما) سرآمد دانشمندان بوده اند. آنان جلسات درس داشته، به آموختن احکام دین به مردان و زنان همت داشته اند. زنان نزد آنان می آمدند و پرسش های خود را می پرسیدند و پاسخ می گرفتند. مردی همسرش را نزد حضرت فاطمه سلام الله علیها فرستاد تا از حضرت بپرسد: «آیا من از تو پیروان شما هستم یا خیر؟». حضرت در پاسخ پرسش وی فرمود: «اگر تو به دستورات و گفته های ما عمل می کنی و آنچه تو را ممنوع کرده ایم، ترک می نمایی، پیرو ما هستی و در غیر این صورت پیرو ما نیستی».[9] از وجود چنین مواردی در تاریخ می توان نتیجه گرفت که تعداد قابل توجهی از راویان احادیث اسلامی زن هستند. مرحوم خویی که کتابی در علم رجال تألیف کرده است، یک جلد از کتابش را به ذکر احوالات راویان زن اختصاص داده است و در آن نام 134 راوی زن را ذکر کرده است.[10]
نه تنها در آن زمان، بلکه در دهه های اخیر نیز شاهد حضور مجدانه زنان در عرصه های مختلف، بالاخص علمی بوده ایم. به طور مثال، «بانوی اصفهانی» اجازه ی اجتهاد از مجتهدان درجه اول اسلام را داشت و در اصفهان، حوزه ی تدریس فلسفه و فقهش دایر بود! اسلام، این است.[11]
فعالیت زنان در عرصه سیاسی:
در اسلام، بیعت زن، مالکیت زن، حضور زن در این عرصه های اساسی سیاسی و اجتماعی تثبیت شده است: «إذا جائک المومنات یبایعنک علی أن لا یشرکن بالله... [12] زن ها می آمدند با پیغمبر بیعت می کردند. پیغمبر اسلام نفرمودند مردها بیایند بیعت کنند؛ به تبع آن ها، هر چه که آن ها رأی دادند، پذیرفتند، زن ها هم مجبور باشند قبول کنند؛ نه، گفتند زن ها هم بیعت می کنند؛ آن ها هم در قبول این حکومت، در قبول این نظم اجتماعی و سیاسی شرکت می کنند. [13]
علاوه بر بیعت زنان، به مسئولیت زنان در امر به معروف و نهی از منکر نیز می توان اشاره کرد: قرآن کریم زنان را نیز مانند مردان به فریضه امر به معروف و نهی از منکر موظف کرده است و در آیه 71 سوره مبارکه توبه فرموده است: «مردان و زنان با ایمان، بعضی از آنان دوستان یکدیگرند؛ به کارهای پسندیده امر نموده و از کارهای ناپسند باز می دارند.» از آیات مذکور و آیات دیگری همچون مسئله هجرت زنان،[14] معلوم می شود که زنان مسلمان خانه نشین نیستند، بلکه در حفظ مجموعه نظام اجتماعی سهیم و شریک اند. در عصر حاضر نیز، زنان در پیروزی انقلاب اسلامی سهم چشم گیری داشته اند. به تعبیر امام خمینی رحمه الله علیه: «در این نهضت، زنان حق بیشتری از مردان دارند.»[15]
[1] (ترسیم مساله زن و خانواده در گفتمان مقام معظم رهبری،ص50)
[2] مرتضی مطهری، نظام حقوقی زن در اسلام، ص118
[3] مرتضی ناظمی، برابری زن و مرد در اسلام و غرب
[4] (ترسیم مساله زن و خانواده در گفتمان مقام معظم رهبری،ص51)
[5] همان. ص52
[6] همان. ص51
[7] بیانات رهبر معظم انقلاب در اجتماع زنان خوزستان،20/12/1375
[8] ر.ک زن در اندیشه اسلامی، مهدی مهریزی، ص47.
[9] حسن بن علی (امام عسکری سلام الله علیه)؛ تفسیر الإمام العسکری؛ ص308.
[10] دکتر فرج الله هدایت نیا؛ الگوی سوم، الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه
[11] رهبر فرزانه انقلاب، سخنرانی در مرقد امام خمینی(ره)، 14/3/1376
[12] قرآن کریم، سوره ممتحنه، آیه 12
[13] رهبر فرزانه انقلاب، بیانات در دیدار گروه کثیری از بانوان، 30/6/1379
[14] قرآن کریم، سوره نساء: 98-97
[15] دکتر فرج الله هدایت نیا؛ الگوی سوم، الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه

انتهای پیام/