تفتان ما - فرهنگ ایثار دست‌خوش سلیقه و سیاست شده است

نبود نظریه‌های علمی در حوزه فرهنگ ایثار در ایران، این فرهنگ را دست‌خوش سلیقه و سیاست کرده است و هیچ منش روشن و رویه‌ی مشخصی ندارد تا جایی که گاهی فعالیت نهادها و دستگاه‌ها در این حوزه نه تنها موازی است، بلکه گاهی در تقابل هم‌اند.

به گزارش سرویس باشهداتفتان ما

نخستین جلسه هیات اندیشه ورزی ترویج فرهنگ ایثار، مقاومت و فداکاری با حضور حجت‌الاسلام انصاری مشاور وزیر در امورایثارگران، جمعی از اندیشه ورزان و پژوهشگران در رشته های مختلف علمی، با هدف بررسی راهکارهای اعتلا، تحکیم و ترویج فرهنگ ایثار در سطح جامعه در محل دفتر امور ایثارگران، برگزار شد.
در اولین جلسه این هیات، در خصوص کلیات موضوع، اهمیت ترویج فرهنگ ایثار، چگونگی همکاری و نیز نحوه استمرار جلسات، گفت و گو شد. همچنین تصمیم گرفته شد که با دعوت از اهل نظر و پژوهشگران علوم مختلف از جمله، روان شناسی، جامعه شناسی، مدیریت، مردم شناسی، فلسفه، کلام ، هنر، فرهنگ، ادبیات،... و نیز سایر رشته های علمی در ارتباط با مباحث مطرح، این ترکیب، تقویت شود.
حجت‌الاسلام انصاری مشاور وزیر در امورایثارگران با اشاره به حوزه فعالیت دفتر امور ایثارگران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: مسائل مربوط به رفاه و امور حقوقی و معیشت ایثارگران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های تابعه، طراحی برنامه‌های فرهنگی برای ایثارگران سازمان و ترویج فرهنگ ایثار، مقاومت و فداکاری در سطح جامعه با نگاهی ملی و حتی بین‌المللی از جمله فعالیت دفتر امور ایثارگران است.
وی افزود: در این حوزه، دستگاههای متعددی در کشور فعال هستند که فعالیت‌های ترویجی، تحقیقی را انجام می‌دهند، اما از نظر ساختاری و سازمانی هر دستگاهی متولی بخشی از کار است.
انصاری با اشاره به حضور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از اعضای اصلی شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت گفت: قانون از وزارت‌خانه‌های مختلف انتظاراتی دارد و بدیهی است که انتظار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این شورا، از اهمیت بسیاری برخوردار است و بر اساس وظایف ذاتی این وزارتخانه، خود را در زمینه فرهنگ سازی و ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت، مسئول می‌دانیم.
وی در تبیین فرهنگ ایثار و مقاومت بیان داشت: نظرهای مختلفی در این زمینه وجود دارد. عده‌ای معتقدند که ما به طور مستقیم باید به سراغ دفاع مقدس و مصادیق جهاد و شهادت برویم و به طور کلی معتقدند که باید دامنه‌ی فرهنگ ایثار و شهادت را محدود به هشت سال دفاع مقدس کنیم. محدود تر از آن، عده‌ای معتقدند که صرفا باید به مقوله شهید و شهادت پرداخت، اما عده‌ی دیگری معتقدند که باید به سراغ تمامی مصادیق رفت و کلیت فرهنگ ایثار و فداکاری را مورد ملاحظه قرار داد و به طور گسترده به آن توجه کرد. لذا هم در ماهیت و درک چیستی ایثار، مناقشه و بحث فراوان وجود دارد و هم آسیب‌هایی در رویه‌ها و روش‌ها در سازمان‌های مختلف وجود دارد.
انصاری تاکید کرد: شأن این هیات، طراحی و برنامه‌ریزی نیست، بلکه تولید فکر و اندیشه در حوزه فرهنگ ایثار و فداکاری است و امیدواریم خروجی مباحث در این هیات اندیشه ورزی، نکات اساسی و بنیادینی باشد که برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حتی سایر دستگاه ها و نهادها، قابل استفاده باشد و مسیرهای جدید و موثری را پیش روی ما در ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت در سطح جامعه قرار دهد. در واقع باید از دل این هیات، نکاتی کاربردی برای ترویج فرهنگ ایثار در آید.
ایرج گلشنی با تاکید بر نظریه پردازی بر پایه قواعد علمی در این حوزه گفت: نبود نظریه‌های علمی در حوزه فرهنگ ایثار در ایران، این فرهنگ را دست‌خوش سلیقه و سیاست کرده است و هیچ منش روشن و رویه‌ی مشخصی ندارد تا جایی که گاهی فعالیت نهادها و دستگاه‌ها در این حوزه نه تنها موازی است، بلکه گاهی در تقابل هم‌اند.
وی تصریح کرد: نبود مبانی و اصول ثابت، نبود تعریف معین و مشخص، خلائی ایجاد کرده که هر کس با هر تعریفی می‌تواند مدعی ترویج فرهنگ ایثار باشد. نبود نظریه‌ها، نبود تعریف‌های علمی به معنی تعریف‌های قابل اثبات و فراگیر، نبود فهم مشترک متخصصان، دردهایی است که اگر درمان نشود، اتفاق خاصی در این حوزه نخواهد افتاد و کشور، چهل سال دیگر همین رویه‌ی تکراری غیر موثر را تجربه خواهد کرد.
گلشنی عنوان کرد: تقاضا می‌کنم که رویه و روش کشورهای دیگر را مطالعه کنیم و ببینیم آنها با چه منشی به موضوع پرداخته‌اند که آن همه نتیجه گرفته اند. چرا کشور ایران برابر آمارها باید رتبه 163 در رعایت اصول الهی و انسانی باشد. کشورهای دیگر، چگونه با استفاده از این فرهنگ، به کمک اقتصاد و صنعت و زندگی شهروندی خود رفتند و به نتایج شگرفی رسیدند.
وی از توجه بنیاد شهید به این حوزه، سند ابلاغی مقام معظم رهبری و دیدگاه جهانی به موضوع در فرایند تبیین موضوع ایثار پرداخت و گفت: باید توجه داشت که بنیاد شهید، اولاً ماهیتاً خدمت رسانی به ایثارگران است، در ثانی ایثارگر در چارچوب فکری بنیاد شهید تعریف خاص دولتی دارد و از دید این بنیاد، هر کسی ایثارگر نیست، مگر این که در جنگ باشد! آن هم به شرطی که شهید، اسیر یا مجروح شده باشد.
گلشنی با بیان اینکه سند ابلاغی نظام که بر سه محور «جهاد وشهادت»، «تفکر بسیجی» و «فداکاری» بنا نهاده شده باید مد نظر جدی قرار گیرد تصریح کرد: در این رابطه، طبق بند سوم سند ابلاغی نظام، ترویج فداکاری از وظایف صریح و قطعی دستگاه‌های فرهنگی و به طور مشخص وظیفه و رسالت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
این فعال فرهنگی افزود: مقوله ایثارو فداکاری، یک مقوله کاملا جهانی است و همه‌ی بشر را در بر می‌گیرد. فداکاری، مقوله‌ای فرامرزی، فرادینی و فرامکتبی است و از نقطه نظر ماهوی، کمترین تفاوتی در هیچ وجهی ندارد.
دکتر پاکروان از اعضای کارگروه اندیشه ورزی با تاکید بر پرداختن به موضوع ایثار در همه ابعاد و با همه توان گفت: لازم است در این حوزه آسیب شناسی صورت بگیرد و فعالیت‌های مشابه و نکات منفی و مثبت را تشخیص دهیم تا حداقل، مواردی که موجب شده برخی اتاق‌فکرهای دیگر به نتیجه نرسند را دنبال نکنیم.
وی از دیگر ملزومات هیات اندیشه ورزان وجود طرح و برنامه مشخص برای این هیات دانست و افزود: در حوزه فرهنگی ریسک شناسی از مباحث مهم است و باید تمام ابعاد آن تحلیل و درک شود. بررسی شوک‌های وارده به جامعه از ناحیه فرهنگ ایثار، باید مورد بررسی قرار گیرد و آثار مثبت و منفی آن سنجیده شود.
پاکروان با اشاره به مقوله گفتمان سازی و هماهنگ سازی معنایی بیان کرد: باید تعاریف و مصادیق ایثار مشخص شود که آیا تنها مصداق ایثار موضوع جنگ و دفاع مقدس است یا خیر و ایثارگران چه کسانی هستند. به هر حال آن چه مهم است، تغییر رفتار در جامعه است. در این نگاه، معنای ایثار گسترده خواهد بود.
وی پیشنهاد داد: باید شاخه بین‌الملل هم به این موضوع بدهیم. ما در بخش کاری خود قادر به این کار هستیم و می‌توانیم به این موضوع کمک کنیم تا بتوانیم از رایزنی‌های بین المللی هم استفاده کنیم. یعنی هم در حوزه داخلی و هم در حوزه خارجی به این مقوله بپردازیم تا از تجارب و دیدگاه‌های آن‌ها استفاده کنیم و در نهایت می‌توانیم کتابخانه‌ای با موضوع فرهنگ ایثار شکل دهیم و به تولید مقاله و ترجمه و چاپ آثار مرتبط با حوزه ایثار کمک کنیم. در حوزه بین الملل و نشست‌های تخصصی در سطوح عالی برگزار و نتایج را در فضای مجازی منتشر کنیم.
دکتر اکرمی نیا عضو دیگر این هیات در این جلسه با تاکید بر استخراج چیستی و چگونگی ترویج فرهنگ فداکاری و نه فقط شهادت گفت: پس از وضعیت شناسی و تحقیقات لازم دبیرخانه باید کار را شروع و تولیدات انجام شود و ایده‌ای که در هیات خلق می‌شود به مجری آن ارائه شود تا از ایده برنامه تولید و اجرا شده و بازخورد آن به ما داده شود.
وی افزود: باید بررسی کنیم چطور برخی کشورها در نشر فرهنگ‌ خود، بسیار موفق عمل کرده‌اند و ما قادر به آنجام آن کار نبوده‌ایم. اگر اینها بحث شود و بعد از بحث چیستی به سراغ روش‌ها برویم، می‌توانیم موثر عمل کنیم.
عبدالحمید موذن مدیر خانه فرهنگ ایثار و مقاومت در این جلسه با اشاره به این که بحث فرهنگ ایثار مربوط به فرهنگ عمومی جامعه است و به طور کلان باید به آن پرداخت گفت: امروز در تفکر و ادبیات رایج و نگرش و تلقی اولیه در جامعه ایرانی، واژه ایثار، منحصر به فعالیت‌های دفاعی و نظامی و به طور عمده مربوط به دوران خاصی است که از آن به عنوان دوران دفاع مقدس یاد می شود. در حالی که جهاد و جانبازی و شهادت به تعبیری، قله ی ایثار است و انسان هایی می توانند لیاقت صعود بر این قله و فراز را بیابند که در دامنه آن گام زده و در مسیر وصول به آن جایگاه، خود را ساخته و پرداخته باشند و به تعبیری، به فرهنگ ایثار و فداکاری، باور و ایمان داشته باشند.
وی تاکید کرد: ما نباید محدود به یک جلوه از ایثار، یعنی ایثار در جنگ و رویدادها و دستاوردهای آن باشیم و لازم است به زمینه ها و جلوه‌های دیگر و در حقیقت به کل مفهوم ایثار توجه داشته باشیم. بر این اساس و برای آنکه روح و محتوای اصلی واژه ایثار درک شود، نیازمند مفاهمه، تعریف و تبیین ابعاد مختلف ایثار و توجه دادن به اهمیت فرهنگ ایثار و این صفت متعالی انسانی هستیم.
مدیر خانه فرهنگ ایثار با اشاره به انتظار کلی از هیات اندیشه ورزان بیان کرد: معتقدم علاو ه بر موضوع تعریف و تبیین واژه ایثار، انتظار دیگری از این جمع نیز متصور هست: اول اینکه، خود اعضای هیات در راستای ترویج فرهنگ ایثار، نظر و ایده و یا پیشنهاد کار و فعالیتی را مطرح کنند تا مدنظر قرار گیرد. و دیگر این که، موضوع های کلی کار در حوزه دفتر امور ایثارگران و ایده ها و برنامه های ما در جمع هیات اندیشه ورزی بیان شود و نظرها در باره آن گرفته شود. در حقیقت، روی ایده ها و برنامه ما بحث و چکش کاری فکری شود و در واقع، این هیات، اندیشه ها و نظر ها و برنامه های ما در دفتر را "ورز" بدهد، قوت ببخشد و ما را به برنامه ای اثربخش تر در حوزه ترویج فرهنگ ایثار برساند.
انتهای پیام/