دلیل غیبت «فیلشاه» در جشنواره فجر/ کمک بلاعوض برای تولید اثر سم است/ شیپورهای حمایتی برای که به صدا در می‌آید

به گزارش سرویس فرهنگي تفتان ما،علی‌ دهبان: این روزها باید باور کنیم که در جهان بیش از حکومت ها و دولت ها، این رسانه‌ها هستند که بر جوامع مختلف بشری حکومت می‌کنند. یک حکومت پنهان توسط رسانه‌ها شکل گرفته است که بعضاً به انسان‌ها امر می‌کند که چه ببینند، چه بشنوند، چه بپوشند و چگونه بیندیشند. اینجا است که خطر دور شدن از خود و ذات انسانی، انسان را تهدید می‌کند. انسان‌هایی که به واسطه همین موضوع تبدیل به مدرن‌ترین ربات‌‌ها شده‌اند. چه بخواهیم و چه نخواهیم این کابوس تلخ وجود دارد و حالا در راس این هرمِ تسلط بر انسان، سینمای هالیوود توانسته با در نوردیدن مرزهای جغرافیایی به این مهم برسد و ذهن‌های بسیاری را تسخیر کند. این تسخیر کنندگی در ذات سینما است و ای کاش همواره مفاهیم اخلاقی، انسانی و دینی درون‌مایه این آثار را تشکیل می‌داد اما حالا چیز جز منافع شخی به میان نیست.
در عرصه سینما یکی از قدرتمندترین ابزارهای تاثیرگذاری بر انسان‌ انیمیشن‌ها هستند که مرزهای علاقه‌مندی را در تمام گروه‌های سنی درنوردیده است. نزدیک به یک دهه است که سینمای انیمیشن ایران آرام آرام گام برداشته و حالا کمی بزرگتر شده است و می‌تواند در مهمانی‌های خارجی‌ها عرض اندام کند. این مهم مدیون جوانان دلسوز، و خوش فکر سینما است. یکی از این گروه‌های جوان عوامل سازنده انیمیشن‌های سینمایی چون «شاهزاده روم» و «فیلشاه» بوده‌اند. آنها نشان داده‌اند که می‌توانند با مفاهیم انسانی نیز از مرز‌های جغرافیایی عبور کنند، تاثیر بگذارند و گامی در جهت کرامت انسانی بردارند.
به همین منظور با حامد جعفری در مقام تهیه‌کننده و هادی محمدیان در مقام کارگردان گفت‌وگویی داشتیم که در پی می‌خوانید.
_پیش از هر سوالی ابتدا کمی در مورد نگاه‌تان نسبت به انیمیشن و اهداف مشترکان توضیح دهید چرا که گویا تلاش دارید تبدیل به یک کمپانی اصولی در سطح بین‌الملل شوید که تخصصش تولید اثر انیمیشن است.
جعفری: بله. ما تلاش کردیم بعد از تولید انیمیشن شاهزاده روم برنامه‌ریزی داشته باشیم اگر تولید آثار انیمیشنی در بسیاری از مواقع به نتیجه نمی‌رسد یکی از دلایل اصلی‌اش این است که نگاه درست و اصولی به آن وجود ندارد. در واقع انیمیشن در سینما به عنوان یک اثر کمپانی‌محور تولید می‌شود. همواره فیلم‌ها و آثار سینمایی رئال را با نام افراد می‌شناسند اما فیلم‌های انیمیشن را با نام کمپانی تولیدکننده‌اش به یاد می‌سپارند. یکی از دلایل این موضوع جنبه تیم‌محور بودن این کار است. بنده به همراه هادی محمدیان با هم سابقه دیرینه در حوزه تولید انیمیشن داریم و کارهای مختلفی را در این عرصه با هم به نتیجه رسانده‌ایم. به طور مشترک به این نتیجه رسیده‌ایم که تولید انیمیشن کار فردی نیست بلکه یک فعالیت گروهی و کمپانی‌محور است. در سال 92 دو مؤسسه تشکیل داده بودیم که با هم جمع شدیم و یک کنسرسیوم را به وجود آوردیم به نام گروه هنری پویا و تلاش کردیم که در مسیر کمپانی شدن گام برداریم.

 
*تکامل انیمیشن مانند تکامل انسان است
روند تولید یک اثر انیمیشنی مانند تکامل یک انسان می‌ماند، رشد یا پیشروی انیمیشن ذره ذره است. در همین راستا ما یک برنامه‌ریزی 10 ساله انجام دادیم آن هم با این شعار که «فرزندانتان را آسوده‌ خاطر به سینما بیاورید». ما در این برنامه‌ریزی تصمیم گرفتیم که بتوانیم هر سال یک انیمیشن را اکران کنیم. همه ما قبول داریم که تولید آثار سینمایی در حوزه‌های مختلف برای گروه کودک و نوجوان بسیار کم شده است. به همین دلیل بعد از تولید انیمیشن سینمایی شاهزاده روم تولید انیمیشن فیلشاه را آغاز کردیم. اما حجم تولید انیمیشن فیلشاه با شاهزاده روم بسیار متفاوت است مثلاً اگر در انیمیشن شاهزاده روم 1200 پلان وجود داشت در فیلشاه بیش از 1600 پلان وجود دارد که این تفاوت که بسیار چشمگیر است تنها بخش کوچکی از اختلافات میان این دو اثر نمایشی است.
*به قیمت کیفیت از فجر عبور کردیم/ در «فیلشاه» کیفیت را فدای سرعت نکردیم
برای اینکه در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انیمیشن شاهزاده روم در جشنواره حضور داشته باشد فرصت نشد که برخی از بخش‌ها را تکمیل کنیم.اما در دوره بعد که انیمیشن «فیلشاه» می‌توانستیم در جشنواره سی و پنجمین فیلم فجر شرکت دهیم با توجه به تجربه قبلی تصمیم گرفتیم از حضور در جشنواره بگذریم و بیش از هر چیزی به کیفیت تمام شده انیمیشن برای اکران فکر کنیم به همین ترتیب بسیار با طمأنینه و آرامش کار را پیش بردیم. انیمیشن فیلشاه به لحاظ فنی کارهایش به اتمام رسیده و مشغول به اصلاحات کوچک و جزئیات هستیم. البته صداگذاری بسیار مؤثر است چرا که می‌تواند انیمیشن را جان دوباره ببخشد اما در مجموع بگویم که ما در این انیمیشن کیفیت را فدای سرعت نکردیم. به همین دلیل از جشنواره جهانی فیلم فجر هم که می‌توانستیم با فراغ بال در آن حضور پیدا کنیم گذشتیم دلیلش هم این است که اگر در آن حضور پیدا می‌کردیم بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی دیگر را از دست می‌دادیم. 
*به چرایی تشکیل جشنواره ها پاسخ داده شود؟!/ رکن اصلی سینما مخاطب است نه جشنواره
- یک نکته در جشنواره فیلم فجر در مورد فیلم‌های انیمیشن وجود دارد و آن هم این است که متأسفانه داوران متخصص و صاحب نظر که اشراف به انیمیشن داشته باشند وجود ندارد و حتماً نمی‌توانند نظر تخصصی و دقیق بدهند. زمانی که این داورها نمی‌توانند تکنیک‌های ساخت انیمیشن را از هم تمیز دهند نمی‌توانند به انتخاب اصلح برسند. به همین دلیل حضور در چنین جشنواره‌ای برای یک فیلم انیمیشن غیر از دیده شدنش توسط اصحاب رسانه و منتقدین و همچنین سینماگران لطف دیگری دارد؟
محمدیان: ابتدا فکر می‌کنم باید به این پرسش پاسخ داد که اصولاً جشنواره برای چه مسأله‌ای وجود دارد. به نظرم اینکه نگاه صرفمان برای دیده شدن فقط در جشنواره باشد کار درستی نیست. در واقع جشنواره جشنی است برای اینکه اهالی سینما دور هم جمع شوند. اینکه تیم‌های تولید کارشان را بر اساس جشنواره برنامه‌ریزی کنند و حتی محتوای فیلمشان را برای حضور در جشنواره‌ها دستخوش تغییرات کنند به نظرم نکته حرفه‌ای و جذابی نیست باید به این باور برسیم که رکن اصلی و ابتدایی سینما مخاطب است. یک فیلم انیمیشن یا هر فیلم دیگری در وهله اول باید توانایی جذب مخاطب را داشته باشد. از نظر بنده جشنواره فوق برنامه است اما متأسفانه در کشور ما به یک اصل تبدیل شده است و گویا اگر فردی اثرش در جشنواره حضور پیدا کند و جایزه هم بگیرد کارش به پایان رسیده است! در صورتی که هدف نهایی ما در سینما جذب مخاطب است. ما در مجموعه هنر پویا به این نگاه مشترک رسیده‌ایم که هدفمان حضور در جشنواره‌ها نیست. نگاه اول ما به مخاطب و مخصوصاً مخاطبین کودک و نوجوان است که بتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم.

 
*فضای برخی جشنواره‌ها به اکران فیلم لطمه می‌زند
- اجازه بدهید به نکته‌ای اشاره کنم ابتدا باید بپذیریم که جشنواره‌های تخصصی مثلاً جشنواره فیلم کوتاه باعث بلوغ و رشد آثار در این عرصه شده است، به نظرم اگر جشنواره تخصصی و ویژه در عرصه انیمیشن در یک رده‌بندی بسیار خوب و با کیفیت بالا برگزار می‌شد شاید نگاه مجموعه شما هم به جشنواره تغییر می‌کرد.
محمدیان: در واقع حرف شما را می‌پذیرم و در ادامه می‌خواستم به این نکته هم اشاره کنم. یک جشنواره تخصصی موجب می‌شود که افراد خودشان را ارزیابی کنند. در رقابت است که نقاط قوت و ضعف بیش از پیش نمایان می‌شود اما این نکته هم وجود دارد که تعداد آثار انیمیشن تولید شده آنقدر نیست که بتوان برایشان جشنواره بسیار ویژه برگزار کرد از طرفی متأسفانه در کشور ما جشنواره اصولاً سازوکارهای درستی ندارد. یکی از ایرادات آن این است که قبل از اینکه فیلم نمایش داده شود جشنواره برگزار می‌شود که می‌تواند تبعات خاص خودش را داشته باشد. این فضا به اکران فیلم لطمه می‌زند به همین دلیل نظر ما این است که از جشنواره عبور کنیم و به اکران فکر کنیم.
*دلایل در پشت پرده باعث سرخوردگی فیلمساز می‌شود
- فکر نمی‌کنید فضای جشنواره‌ها مثلاً جشنواره فیلم فجر و حجم پرداخت رسانه‌ها به آثار سینمایی به یک اثر کمک می‌کند که دیده شود و به اکران آن کمک کند؟
محمدیان: قطعاً می‌تواند کمک کند اما آن مسأله اصلی که باعث دیده شدن فیلم می‌شود کیفیت خود اثر است. به نظرم اگر همه چیز در این مرحله درست انتخاب شده باشد فیلم راه خودش را در سینما پیدا می‌کند. اما نمی‌خواهم از صحبت‌هایم این مفهوم برداشت شود که جشنواره چیز مهمی نیست ولی مهمتر از آن اکران و کیفیت اثر است. باید این را هم بپذیریم همین جشنواره به دلایلی که در پشت پرده وجود دارد گاهی باعث سَرخوردگی فیلمساز می‌شود. اما اجازه بدهید به یک نکته بسیار مهم اشاره کنم اثری مثل فیلشاه تماماً با هزینه شخصی و غیردولتی ساخته شده است در واقع برای سازنده چنین آثاری حضور در جشنواره‌ها که از پروسه آن هیچ اطلاعی ندارد و سازوکار مشخصی نمی‌تواند برایش متصور باشد حضور پیدا کند. برخی از فیلم‌ها که با پول نفت ساخته می‌شوند اگر در جشنواره اتفاقی برایشان بیفتد شاید خیلی هم دلخور نشوند اما آثاری که در بخش خصوصی تولید می‌شوند بحثشان متفاوت است. 
*مشترک‌ترین زبان با جهان در سینمای کودک
- بهتر است کمی در مورد آثار انیمیشن و جشنواره‌های مربوط به آن در بخش بین‌الملل صحبت کنید و نگاه شما به چه صورت است.
جعفری: به نظرم در حوزه کودک و نوجوان ما مشترک‌ترین زمان را بین خودمان و سایر جوامع داریم. چرا که آنچه را ما برای کودکان و نوجوانان خودمان قائلیم آنها نیز به آن باور دارند. در واقع حتی بعضی از کشورها از ما جلوتر هم هستند مثلاً ما به روسیه رفته بودیم و در جشنواره‌ای شرکت کردیم که در آنجا حتی نشان دادن مواردی در یک اثر انیمیشنی که مربوط به کودکان و نوجوانان است ممنوع بود و باعث می‌شد که فیلم تقسیم‌بندی‌هایی از جنس رده‌بندی سنی شود. در حوزه کودک و نوجوان ما در کشورمان ملاحظات مواردی را می‌کنیم که آنها نیز آن را پذیرفته‌اند. در مجموع ما همواره سعی کردیم استانداردهایی را برای تولید انیمیشن رعایت کنیم و هیچ زمانی اجازه ندادیم که از حداقل‌ها پایین‌تر بیاییم و در این مسیر تلاشمان حداکثری است.
جعفری: یکی از آسیب‌هایی که در چرخه تولید فیلم‌های انیمیشن باید به آن اشاره کرد حضور هزینه‌های دولتی در این فیلم‌ها و همچنین در سایر آثار فیلم‌های سینمایی است. شاهد بودیم که دولت گاهی صد درصد هزینه مالی کرده است اما فیلم دیده نشده، بازگشت سرمایه نداشته و گاهی اصلاً به نمایش در نیامده است. به خاطرم است که در زمان ساخت انیمیشن‌هایمان پیش آمده بود که مثلاً نهاد و ارگانی خودش تماس گرفته که خواسته در فیلم سرمایه‌گذاری کند و ما اعلام کردیم که حداکثر سهامی که می‌توانیم ارائه کنیم 49 درصد است چرا که ما خودمان باید سهامدار و تصمیم‌گیرنده اصلی فیلم باشیم.

 
*نهادهایی که شیپور حمایتی خود را برعکس می‌زنند/ پول بلاعوض دادن به سازندگان فیلم‌ها سم است
_موافق هستید که شیوه‌ حمایت‌ها از فیلم‌ها گاهی سازندگان را تنبل می‌کند و پویایی آنها را در تولید یک اثر با کیفیت و تلاش برای دیده شدن آن از بین می‌برد؟
جعفری: نحوه حمایت‌ها بسیار مهم است. یکی از اتفاقاتی که در این نوع رویکرد می‌افتد این است که کمپانی و یا تولیدکننده اثر برای فیلمش زحمت می‌کشد. به نظرم بلکه برخی از نهادهای فرهنگی شیپور حمایتی خود را از آثاری چون انیمیشن برعکس می‌زنند، آنها می‌توانند در تجربیات موفق سرمایه‌گذاری داشته باشند. برای شاهزاده روم زمانی اولین سرمایه‌گذاری اتفاق افتاد که مراحل تولید فیلم به اتمام رسیده بود و بنیاد سینمایی فارابی دو روز قبل از اکران مورد حمایت شد اما وقتی موفقیت برای فیلم حاصل می‌شود نهادهای حمایتی و فرهنگی برای پروژه بعدی نیز خودشان استقبال خواهند کرد. به نظرم اگر نهادهای فرهنگی به عنوان شریک و نه مالک سرمایه‌گذاری کنند اتفاقات بهتری می‌افتد. به نظرم اسپانسر شدن و یا پول بلاعوض دادن به نوعی برای اثر هنری و تیم سازنده سم است. به نظرم یکی از حمایت‌هایی که می‌توانست صورت بگیرد این است که مثلاً در ایام عید نوروز یک باکس هم برای اکران فیلم‌های انیمیشنی تعریف می کردند این نگاه و این تصمیم به پیشبرد اهداف این نوع سینما کمک می‌کند. ما باید با تولید باکیفیت و تلاش اصولی سرمایه‌گذاران را ترغیب کنیم که حضور پیدا کنند.
ادامه دارد...
انتهای پیام/

سه شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۳۴